Wystawa „Chile i Polska podczas II wojny światowej” W MIIWŚ otwarta

7 grudnia w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku miał miejsce wernisaż wystawy pt. „Nieznana działalność humanitarna chilijskiej dyplomacji na rzecz ochrony interesów Polski we Włoszech i w Rumunii podczas II wojny światowej", której inicjatorem był konsul honorowy Republiki Chile w Gdyni Marek Listowski.
 
Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku dr hab. Grzegorz Berendt, otwierając wystawę, powiedział: „Nasza instytucja opowiada o najstraszniejszym jak dotąd kataklizmie w dziejach świata – to jest nasza misja, której jesteśmy oddani. Gościliśmy wystawy, które przybyły do nas z różnych krajów, także z Ameryki Łacińskiej, a dzisiaj przybywają do nas goście z Chile i wystawa przygotowana przez ambasadę. Wystawa odwołująca się do tradycji relacji między Chile a Rzeczpospolitą, między Polakami a mieszkańcami Chile. A dziś przypomnimy to, że w pewnym momencie, gdy Rzeczpospolita w niektórych krajach nie mogła już działać oficjalnie poprzez swoich przedstawicieli na terenie Włoch, na terenie Rumunii, to właśnie Chile wzięło na swoje barki obowiązek i honor występowania w interesie i w obronie polskich obywateli – w przypadku Włoch od czerwca 1940, w przypadku Chile od października 1940. Jeżeli wystawa o tej pomocy chilijskiej dla polskich obywateli w tragicznych latach II wojny światowej jest pokazywana u nas, to w sposób naturalny realizujemy po raz kolejny tę sygnalizowaną przeze mnie wcześniej misję”. 

Obecna na wernisażu ambasador Chile w Polsce J.E. Aylin Joo Liem zwróciła się do zebranych: „W XX wieku, po rozpoczęciu II wojny światowej, Chile ogłosiło neutralność wobec wojny, co umożliwiło polskiemu rządowi na uchodźstwie zwrócenie się z prośbą do Chile o reprezentowanie ich interesów od 1940 r., zwłaszcza w odniesieniu do wysiedlonych obywateli i uchodźców. Umożliwiło to Chile prowadzenie ważnej pracy humanitarnej na rzecz polskich obywateli, pomagając im w wydawaniu paszportów i innych dokumentów tożsamości, które pozwoliły im przetrwać. Działania chilijskiej dyplomacji na rzecz wysiedlonych polskich obywateli miały miejsce głównie przed rządami Włoch i Rumunii, poprzez dostarczanie paszportów i innych dokumentów poświadczających, że obywatele polscy w tych krajach znajdowali się pod ochroną rządu chilijskiego. Warto wspomnieć, że kilku chilijskich dyplomatów działało poza instrukcjami i obowiązującym prawem, aby ratować Polaków żydowskiego pochodzenia. Należy pamiętać, że w tamtych okolicznościach oznaczało to wybór między życiem a śmiercią dla blisko 1200 Polaków według najnowszych badań historycznych. W tym roku obchodzimy 104. rocznicę nawiązania stosunków dyplomatycznych między Chile i Polską. To ponad sto lat przyjaźni i współpracy. Z tego powodu pod koniec września odbyły się XI polsko-chilijskie Konsultacje Polityczne, którym przewodniczyli wiceminister spraw zagranicznych Chile pani Gloria de la Fuente oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Polski, pan Wojciech Gerwel, którzy podkreślili, że nasze kraje są „krajami o podobnych poglądach”. Myślę, że te słowa doskonale to ukazują. 

Inicjator wystawy konsul honorowy Chile w Gdańsku Marek Listowski, podkreślił, że jest mu niezwykle miło widzieć tę wystawę w Gdańsku. Przypomniał, że ekspozycja była już prezentowana w Warszawie w Łazienkach Królewskich, w Bydgoszczy na Uniwersytecie im. Kazimierza Wielkiego oraz w Krakowie na terenie byłego getta krakowskiego.

To niezwykle ciekawa wystawa, wygląda może niepozornie, ale jak państwo wczytacie się w treści, które tam są zawarte, to jest rzeczywiście wyjątkowo interesująca. Prezentowana ekspozycja przybliża nieznaną działalność humanitarną chilijskich dyplomatów. W latach 1940–1943 pomogli oni tysiącom polskich przesiedleńców i uchodźców w Rumunii oraz we Włoszech, przyczynili się również do uratowania setek polskich Żydów przed Holokaustem. Wśród wspomnianych dyplomatów na wyróżnienie zasługuje aktywność Samuela del Campo, konsula Chile w Bukareszcie. W kwietniu 2017 r. został on uznany przez Instytut Yad Vashem za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata za uratowanie ok. 1200 osób. W swoich działaniach na rzecz ochrony praw człowieka mógł liczyć na wsparcie ze strony Polaków, wśród których istotną rolę odegrał adwokat z Czerniowiec Grzegorz Szymonowicz. Na zakończenie wypowiedzi konsul Marek Listowski podziękował dyrektorowi Grzegorzowi Berendtowi za wsparcie przy zorganizowaniu tej wartościowej wystawy.

Fot. Andrzej Basista

Konsul honorowy Republiki Chile – Marek Listowski, Ambasador Chile w Polsce - J.E. Aylin Joo Liem i dr hab. prof. UG Grzegorz Berendt – dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Fot. Andrzej Basista