na zdjęciu - Maciej Lignowski – prezes spółki PKP SKM w Trójmieście na tle zmodernizowanego przystanku Rumia Janowo.

SKM Trójmiasto – sercem aglomeracji
Kolej miejska kluczem do rozwoju 

W rozmowie z prezesem spółki PKP SKM w Trójmieście Maciejem Lignowskim odkrywamy kluczową rolę kolei w codziennym życiu mieszkańców oraz innowacyjne strategie podnoszenia jakości usług transportowych dla regionu.

Trójmiejska SKM odgrywa kluczową rolę w transporcie aglomeracyjnym Pomorza. Jakie są główne cele i inicjatywy, którymi kieruje się obecnie PKP SKM, aby zwiększyć efektywność i jakość usług transportowych dla mieszkańców regionu?
Pomorskie to województwo, którego mieszkańcy najchętniej korzystają z kolei. W 2022 roku Pomorzanie średnio podróżowali pociągami 27 razy (średnia dla Polski – 9,1). Co ważne, niemal 2/3 tych podróży odbyła się pociągami PKP SKM. Cieszy także to, że liczba naszych pasażerów wciąż rośnie. W 2022 roku przewieźliśmy ich 43,6 mln, a w ubiegłym roku niemal 45 mln i to mimo zakończenia przez naszą spółkę w grudniu 2022 roku obsługi linii PKM, na których w tymże 2022 roku przewieźliśmy niemal 4 mln pasażerów. Istotnym czynnikiem jest specyficzna lokalizacja aglomeracyjnej linii kolejowej, w szczególności między Gdańskiem a Wejherowem. Z jednej strony mamy Zatokę Gdańską, z drugiej Obwodnicę Trójmiasta i Park Krajobrazowy oraz regiony leśne, co sprawia, że większość miejsc pracy i zabudowań mieszkalnych umiejscowiona jest w stosunkowo wąskim pasie nadbrzeżnym. Pomorzanie widzą, że to nasze „naziemne metro” się zmienia. Modernizujemy poszczególne stacje i przystanki kolejowe, ale także inne elementy linii kolejowej nr 250. Dzięki współpracy z samorządem województwa pomorskiego pozyskaliśmy 8 nowych pojazdów, a w kolejnych latach będzie ich jeszcze więcej. To podnosi komfort, bezpieczeństwo, regularność i niezawodność podróży, a także dostępność kolei dla naszych pasażerów. Od 2026 roku będziemy pomogli przewozić pasażerów tylko nowymi lub zmodernizowanymi pojazdami. To będzie odczuwalny skok jakościowy. Dodam, że niezmiernie ważną kwestią jest współpraca z organizatorami przewozów w Gdańsku, Gdyni czy Wejherowie. Mamy z nimi umowy o współpracy. Jak to wygląda w praktyce? Jeśli otrzymujemy od nich informacje o dużych zakłóceniach w ruchu pojazdów komunikacji miejskiej – autobusów, trolejbusów czy tramwajów, honorujemy wówczas bilety komunikacji miejskiej, więc jej pasażerowie mogą kontynuować podróż pociągami PKP SKM. Działa to również w drugą stronę i odbywa się to szybko i sprawnie, bez zbędnej biurokracji. Decyzję o wprowadzeniu honorowania uzgadniają między sobą bezpośrednio dyspozytorzy. Dbamy o odpowiednio wysoki poziom kompetencji naszych pracowników. Kładziemy szczególnie duży nacisk na szkolenia z właściwej obsługi osób z niepełnosprawnościami, a także – takie mamy czasy – na odpowiednie reagowanie na sytuacje kryzysowe. Zgodnie z naszą polityką rozwoju zawodowego w miarę możliwości sami szkolimy pracowników. Słuchamy także uważnie naszych pasażerów i dostosowujemy się do ich potrzeb i oczekiwań.

Jeszcze w kwestii efektywności, mianowicie w obliczu coraz bardziej konkurencyjnego rynku transportowego, jakie innowacje lub strategie rozwoju PKP SKM planuje wdrożyć, aby sprostać oczekiwaniom pasażerów i utrzymać swoją pozycję jako głównego środka transportu aglomeracyjnego w regionie?
Pomorzanie umieją liczyć – i czas, i pieniądze. Widzą, jak zmienia się ich otoczenie. Utrzymanie samochodu, znalezienie miejsca parkingowego, codzienne korki... to wszystko staje się coraz większym wyzwaniem. Dla wielu z nich najlepszą alternatywą transportową dla samochodu jest SKM. Wiemy również, że coraz częściej pociągi SKM wybierają odwiedzający nas turyści. Mamy więc również projekty skierowane specjalnie do przyjezdnych, takie jak specjalna mapka z zaznaczonymi miejscami, które warto zobaczyć, do których można wygodnie dojechać SKM-ką. Z tych mapek turyści dowiedzą się również, jak działa trójmiejska SKM – skąd i dokąd jeździmy oraz gdzie, za ile i jaki bilet kupić. W swojej działalności skupiamy się jednak przede wszystkim na zaspokojeniu potrzeb transportowych mieszkańców Pomorza. Jednym z naszych priorytetów jest przekonanie tych, którzy jeszcze poruszają się głównie autami, że kolej aglomeracyjna to nie tylko tani, ale także niezawodny, punktualny i wygodny środek transportu. Zmodernizowane przystanki, nowe, wygodne pojazdy, węzły przesiadkowe, integracja taryfowa, synchronizacja rozkładów kolei z pojazdami komunikacji miejskiej, ułatwienia dla podróżnych z rowerami czy urządzeniami transportu osobistego – to wszystko sprawia, że kolejne osoby wybierają kolej. Niezwykle ważna kwestia to integracja taryfowa. Na Pomorzu etapami uruchamiany jest system Fala, który w założeniu ma ułatwić podróże różnymi środkami transportu. Uczestniczymy aktywnie w tym projekcie m.in. jako konsultant oprogramowania, podpowiadamy rozwiązania, które mogą usprawnić funkcjonowanie kolejowego komponentu tego systemu. Warto też przypomnieć, że od połowy 2018 roku w pociągach PKP SKM i POLREGIO mamy Taryfę Pomorską. Nawet bilet jednorazowy w Taryfie Pomorskiej jest ważny przez 3 godziny, a w tym czasie można przerwać podróż oraz przesiadać się pomiędzy pociągami obu przewoźników. To istotne udogodnienie dla pasażerów, którzy przed wprowadzeniem Taryfy Pomorskiej, chcąc skorzystać z przejazdu pociągami obu przewoźników, musieli mieć dwa osobne bilety. Z nadzieją patrzymy też na takie projekty jak PKM Południe. To przedłużenie linii SKM ze śródmieścia Gdańska do jego południowych dzielnic, a potem, w kolejnych etapach, dalej do okolicznych miejscowości. Na południu Gdańska mieszka ok. 100 tys. osób i nie trzeba być prorokiem, by stwierdzić, że wiele z nich z chęcią przesiądzie się z tramwajów i autobusów do pociągów SKM, które umożliwią im wygodne i szybkie dotarcie do centrum czy też do biurowego zagłębia w Oliwie i na Przymorzu.

Tematyka zrównoważonego transportu staje się coraz ważniejsza. Jakie działania podejmuje kierowana przez Pana spółka w zakresie ekologii i zrównoważonego rozwoju, aby przyczynić się do redukcji emisji oraz wprowadzenia innowacji proekologicznych do swojej działalności?
Kolej, zwłaszcza ta elektryczna, jest już z natury najbardziej ekologicznym środkiem transportu, ale oczywiście to nie znaczy, że nie da się tu nic poprawić. Można na przykład ograniczać zużycie energii elektrycznej lub pozyskiwać ją ze źródeł odnawialnych i do tego właśnie dążymy. Jako pierwszy kolejowy przewoźnik pasażerski w Polsce wyposażyliśmy w liczniki energii wszystkie nasze pojazdy, co umożliwia nam mierzenie ilości zużytej energii i prowadzenie działań mających na celu jej efektywniejsze wykorzystanie. Monitorujemy rynek sprzedaży energii i korzystając ze wsparcia ekspertów tej branży, wybieramy najbardziej opłacalne rozwiązania. W nowych i zmodernizowanych pojazdach, dzięki systemom rekuperacji, energia wytwarzana przy hamowaniu wraca do sieci. Od kilku lat na przystankach i w pojazdach wymieniamy oświetlenie na energooszczędne ledowe. Nowe pojazdy, które niedawno pozyskaliśmy, także zużywają mniej energii. W coraz większym stopniu korzystamy również z energii słonecznej. Zainstalowaliśmy mikrofarmy fotowoltaiczne w naszej bazie w Gdyni Cisowej, a także na dachach niektórych przystanków. Dzięki temu, że oprócz paneli fotowoltaicznych zamontowaliśmy magazyny energii, te przystanki po zmierzchu mogą być zasilane wyłącznie energią ze słońca nawet przez ok. 3 godziny. Wymiana taboru lub jego modernizacja wpływa na zmniejszenie hałasu, ale redukujemy też jego emisję poprzez takie działania jak np. szlifowanie szyn. Jego efektem jest m.in. płynniejsza i cichsza jazda pociągów, co z pewnością doceniają osoby mieszkające w pobliżu linii SKM. Będziemy też aplikować o środki finansowe na jeszcze skuteczniejszą walkę z hałasem poprzez wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w samych szynach czy też instalację nowych ekranów akustycznych przy terenach zamieszkałych przylegających do zarządzanej przez nas linii.

W jaki sposób SKM Trójmiasto angażuje się w społeczność lokalną i promuje aktywność mieszkańców? Czy firma planuje jakieś wydarzenia lub inicjatywy społeczne, które integrują pasażerów i wspierają lokalne społeczności?
Angażujemy się w wiele działań dla społeczności lokalnej, głównie o charakterze edukacyjnym, mających na celu poprawę poziomu bezpieczeństwa w otoczeniu kolei. Czynnie uczestniczymy w kampaniach takich jak „Bezpieczny przejazd” oraz „Kolejowe ABC”. O co chodzi w tej pierwszej, chyba nie trzeba tłumaczyć. Ta druga skierowana jest do najmłodszych. Jej maskotka, nosorożec Rogatek, uczy ich, jak bezpiecznie korzystać z kolei. Posiadamy również własny program „SKM dzieciom”, w ramach którego wydaliśmy książeczkę edukacyjną dla przedszkolaków, a nasi pracownicy administracyjni, wspierani przez maszynistów oraz kierowników pociągów, uczestniczą w spotkaniach w przedszkolach, podczas których poprzez zabawę informują o tym, jak należy zachowywać się w trakcie podróży pociągiem, opowiadają o swojej pracy i ciekawostkach związanych z pracą na kolei. Co roku organizujemy też „Kolejowy Dzień Dziecka”, który zawsze cieszy się dużą popularnością. Zapraszamy także grupy starszych uczniów na zwiedzanie naszej bazy. Podczas tych wizyt mają oni okazję zapoznać się ze specyfiką pracy na kolei i możliwościami zatrudnienia u nas. Wiele osób, które uczestniczyły w tych wizytach, wraca później do nas jako stażyści lub praktykanci. Bierzemy udział w kampaniach społecznych dotyczących m.in. badań profilaktycznych, promowania zdrowego trybu życia czy wsparcia dla najbardziej potrzebujących. Jesteśmy także partnerami akcji „Kolej na Ciebie – ratuj życie”, zachęcającej pasażerów do oddawania krwi. W PKP SKM także jest liczne grono honorowych krwiodawców. Wspieramy specjalistyczną grupę ratownictwa medycznego, której załoga podczas „Kolejowego Dnia Dziecka” organizuje kurs pierwszej pomocy. Nasza spółka od kilku już lat włącza się także w akcję „Szlachetna Paczka” oraz gra w Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy. Na aukcje WOŚP wystawialiśmy np. przejazd w kabinie maszynisty oraz firmowe gadżety. Miłą niespodzianką dla naszych pasażerów są słodycze, które nasi pracownicy rozdają w pociągach w dniach świątecznych, np. w mikołajki czy walentynki.

Na koniec, chciałabym zapytać o osobiste spojrzenie na zarządzanie SKM Trójmiasto. Jakie jest Pana największe źródło satysfakcji z pełnionej funkcji i jakie wyzwania motywują Pana do działania w branży transportowej?
Największą moją satysfakcją jest możliwość uczestniczenia w dużych projektach inwestycyjnych realizowanych w PKP SKM. Modernizacje przystanków czy naszych pojazdów to tylko niektóre z nich. Byłem przy tworzeniu tych projektów, określaniu założeń inwestycyjnych, które następnie zostały zrealizowane i rozliczone. Co więcej, przeszliśmy pozytywnie wszelkie kontrole, które są bardzo szczegółowe i wnikliwe. Odczuwam satysfakcję z efektów naszej pracy, którymi możemy się dziś cieszyć – my i przede wszystkim nasi pasażerowie, korzystający z nowych i zmodernizowanych pojazdów oraz nowoczesnych przystanków. Bardzo sobie cenię również to, że zdecydowana większość pracowników PKP SKM mocno identyfikuje się z firmą, którą postrzegają jako nasze wspólne dobro. Doceniam to, że potrafimy rozmawiać, zarówno wewnątrz firmy, z pracownikami, jak i z naszymi właścicielami czy organizatorem przewozów – Urzędem Marszałkowskim Województwa Pomorskiego, i – mimo czasem niełatwych rozmów i negocjacji – znajdować satysfakcjonujące wszystkie strony rozwiązania. Jesteśmy, jako PKP SKM, taką małą koleją w pigułce – jesteśmy jedną z dwóch firm kolejowych w Polsce, która jest przewoźnikiem pasażerskim i zarządcą linii kolejowej. Znajdowanie optymalnych rozwiązań, aby ta kolej dobrze funkcjonowała, to duże wyzwanie, ale oczywiście i satysfakcja, że to nasze naziemne metro się rozwija i przyciąga kolejnych pasażerów. 

Zdzisława Mochnacz

Nowe pojazdy Impuls 2 w hali PKP SKM.

Fotowoltaika na dachu peronu SKM Gdańsk Śródmieście

Peron SKM Gdynia Orłowo po modernizacji.

W oknach nowego Impulsa 2 odbija się pojazd EN57 – przez wiele lat podstawowy pojazd w taborze PKP SKM