Przywidz
Energetyczna gmina. Energetyczny wójt. Energetyczna wspólnota 

Gminę Przywidz nagrodzono m.in. za wysoką świadomość ekologiczną i energetyczną oraz tworzenie rozwiązań wspierających rozwój wytwarzania energii odnawialnej na potrzeby społeczności lokalnej. W listopadzie br. odbyła się uroczystość rozdania nagród w konkursie „Samorząd przyjazny energii”, który od kilku lat organizowany jest przez Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej. 

Wójt gminy Przywidz Marek Zimakowski odebrał statuetkę „Samorząd przyjazny energii”, a gmina otrzymała grant w wysokości 15 tys. zł na dalsze inwestycje. Wyróżniona została aktywność gminy Przywidz we wdrażaniu technologii energooszczędnych oraz udział w projekcie SERENE (program Horyzont 2020). Zauważono również aktywność gminy na polu rozwoju elektromobilności. W gminie w kilku lokalizacjach będą zainstalowane ładowarki samochodów elektrycznych. Kontynuacją tego wydarzenia było kolejne spotkanie w Przywidzu partnerów projektu SERENE 19 listopada br. 

Cel: cięcie kosztów energii
„Obecnie borykamy się ze wzrostem cen energii, a wydatki na energię stanowią istotną pozycję w budżecie gminy. Dlatego gmina Przywidz przyjęła zaproszenie do partnerstwa w międzynarodowym projekcie SERENE” – mówił Marek Zimakowski w czasie otwarcia spotkania partnerów projektu SERENE z mieszkańcami Przywidza i okolicznych miejscowości. Wyjaśnił również, że chodzi o pokazanie, iż urządzenia dostępne w gminie i domach mieszkańców mogą być eksploatowane w taki sposób, aby zmniejszyć koszt energii, czyli zmniejszyć wydatki, a równocześnie uzyskać pozytywny wpływ na ochronę środowiska i komfort życia.
„Udział w projekcie nie wiąże się z dodatkowymi kosztami” – podkreśla wójt Zimakowski. „Będziemy wdzięczni, gdy mieszkańcy gminy, uczestnicy projektu, podpowiedzą nam, co jeszcze można poprawić i usprawnić w optymalizacji zużycia energii”.

Nobel za OZE
„Realizując takie projekty jak SERENE, czyli projekty związane z OZE, zarządzaniem energią, sieciami rozproszonymi we współpracy z lokalnymi społecznościami, zwiększamy nasz wkład w ochronę naszego klimatu, naszej Ziemi” – mówił prof. dr hab. inż. Jan Kiciński, dyrektor Instytutu Maszyn Przepływowych PAN i podkreślił, że w tym roku nagrodę Nobla otrzymali fizycy za pracę nad klimatem. 
Przypomnijmy, że laureaci tegorocznej nagrody Nobla z fizyki to Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann i Giorgio Parisi. Od wielu lat zajmują się badaniem klimatu Ziemi i wpływem ludzi na jego zmiany. W swoich badaniach wykorzystali teorię nieuporządkowanych materiałów i procesów losowych. Nagrodę Nobla otrzymali „za przełomowy wkład w nasze zrozumienie złożonych systemów fizycznych”. 
Manabe i Hasselmann opracowali fizyczne modelowanie klimatu Ziemi, kwantyfikację zmienności i wiarygodne przewidywanie globalnego ocieplenia. Giorgio Parisi odkrył wzajemne oddziaływania zaburzeń i fluktuacji w układach fizycznych od skali atomowej do planetarnej. Ziemski klimat naukowcy potraktowali jako system złożony, a więc układ charakteryzujący się przypadkowością i nieporządkiem. M.in. Klaus Hasselmann wykazał, że choć pogoda jest zmienna i chaotyczna, modele klimatyczne mogą być wiarygodne, a Syukuro Manabe dowiódł, że zwiększony poziom dwutlenku węgla w atmosferze prowadzi do wzrostu temperatury na powierzchni Ziemi. 

Przywidz otwarty na słońce
Gmina Przywidz jest takim miejscem, które włączyło się, w swojej mikroskali, w ochronę klimatu celem zmniejszenia oddziaływania na środowisko. Dziś dzięki fotowoltaice w Gminie do atmosfery trafia o 3,5 tony mniej CO2 dziennie, co daje roczny wynik prawie 1300 ton CO2 mniejszej emisji do atmosfery. W gminie Przywidz powstała bowiem rozproszona elektrownia o mocy 1,6 MW. Instalacje fotowoltaiczne zamontowano na dachach 260 domów prywatnych, 10 budynkach administrowanych przez lokalny samorząd oraz na dachu wiaty parkingu przy Urzędzie Gminy w Przywidzu na tzw. CarParku. Na urzędzie instalacja ma moc 20 kWp, a największa instalacja 49,96 kWp zasila nową oczyszczalnię. Na budynkach prywatnych zamontowano panele o mocy od 2,5 kWp do 7,5 kWp. Większość gospodarstw indywidualnych ma na dachach panele o mocy powyżej 6 kWp.
Nie byłoby takiego sukcesu, gdyby w projekcie instalacji paneli nie uczestniczył wójt gminy Przywidz. „Jako mieszkaniec gminy Przywidz również uczestniczę w tym programie” – mówił Marek Zimakowski, gorący zwolennik odnawialnych źródeł energii, w wypowiedzi dla portalu Pruszczgdanski.naszemiasto.pl. „Gdy kilka lat temu ogłosiłem, że jest możliwość montowania paneli z wysokim dofinansowaniem z Unii Europejskiej, niewielu było chętnych” – wspominał wójt Zimakowski. „To się jednak zmieniało z czasem i mogliśmy wziąć udział w tym projekcie wraz z gminą Somonino. Za panele i montaż zapłaciłem nieco ponad 6 tys. zł. Dziś od rana do popołudnia moja elektrownia dostarczyła 39 kWh energii elektrycznej, nie emitując żadnych spalin” – podkreślał Zimakowski.
„Przez ostatnie 10 lat procesy inwestycyjne w Gminie Przywidz prowadzone były w oparciu o zasady efektywności energetycznej. Budowa nowoczesnej hali sportowej, termomodernizacja budynków użyteczności publicznej, w tym szkół z 14 pompami ciepła, budowa nowej oczyszczalni ścieków z instalacją PV i siecią nowoczesnych przepompowni to główne działania inwestycyjne gminy. Efektem takiego podejścia jest nowoczesna infrastruktura techniczna, której zasoby możemy kontrolować i zarządzać pod kątem zużycia energii i jej oszczędności. I to zostało zauważone przez świat nauki i energetyki zawodowej” – zaznacza Tomasz Herbasz, główny specjalista ds. energi i inwestycji w gminie Przywidz.

SERENE w gminie
„Gmina Przywidz spełnia wszelkie przesłanki, by uczestniczyć w projekcie SERENE” – mówił dr hab. Wiesław Jasiński, wiceprezes Energa-Operator SA, który w czasie spotkania inicjującego rozpoczęcie projektu podkreślał: „Transformacja energetyczna wiąże się ze znaczną zmianą podejścia do zarządzania pracą sieci dystrybucyjnych. Ich operatorzy będą musieli dostarczać w sposób niezawodny nie tylko energię, ale też i bieżące informacje, które umożliwią wszystkim użytkownikom systemu energetycznego sprawną współpracę. Kluczowe stanie się szybkie reagowanie na bieżące potrzeby oraz koordynacja działań wszystkich przyłączonych do sieci podmiotów. Energa Operator, m.in. poprzez udział w międzynarodowych projektach, aktywnie uczestniczy w wypracowywaniu rozwiązań niezbędnych dla przeprowadzenia procesu transformacji energetycznej zarówno w Polsce, jak i w Europie.” 
Sebastian Bykuć, kierownik centrum ds. naukowych KEZO Centrum Badawcze PAN, wyjaśnił, na czym będzie polegać zmiana systemu energetycznego w trakcie prezentacji istoty zadań realizowanych w ramach zadania dot. demonstracji zintegrowanego systemu energetycznego w Przywidzu. Ważny jest zrównoważony rozwój, czyli taki, który spełnia trzy warunki: poszanowanie środowiska, postęp społeczny oraz wzrost gospodarczy. 

Gminny Horyzont 2020
SERENE jest projektem badawczym finansowanym ze środków programu ramowego Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont 2020". Projekt jest finansowany w 100% bezpośrednio z Komisji Europejskiej w Brukseli. Bierze w nim udział 14 partnerów z Polski, Danii i Holandii, kierowanych przez obecnie najlepszy w Europie uniwersytet techniczny w Aalborgu (Dania). Polscy partnerzy to Instytut Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk, z którym gmina Przywidz związana jest od wielu lat, Energa-Operator SA, Stay-On oraz gmina Przywidz. Właśnie w Przywidzu będą rozlokowane polskie demonstratory lokalnych systemów energetycznych. Podobne powstaną w Danii oraz Holandii. 
„Udział w projekcie SERENE to ogromne wyróżnienie dla niewielkiej gminy, jaką jest gmina Przywidz. Jednak wydaje się, że w pełni uzasadnione, bowiem nie jest to pierwszy projekt związany z OZE, w którym nasza gmina uczestniczy. Od wielu lat jesteśmy liderem w działaniach na rzecz gospodarki niskoemisyjnej, powiem więcej – zeroemisyjnej. W 2011 roku zainstalowaliśmy 142 instalacje kolektorów solarnych w tym 6 na obiektach użyteczności publicznej. Przeprowadziliśmy termomodernizację wszystkich budynków publicznych, instalując w nich 14 pomp ciepła jako podstawowe źródło ogrzewania. Poszliśmy o krok dalej, w tym roku przy współpracy z Energą Oświetlenie udało nam się wymienić oświetlenie uliczne z sodowego na ledowe w całej gminie. Zakończyliśmy także montaż 260 mikroinstalacji fotowoltaicznych na domach naszych mieszkańców oraz 10 budynkach użyteczności publicznej o łącznej mocy ponad 1,6 MWp. Na tym na pewno nie poprzestaniemy. Udział w tak prestiżowym, międzynarodowym projekcie jest zwieńczeniem naszej wieloletniej współpracy z PAN, Grupą Energa oraz Energą Operator” – mówił Marek Zimakowski, wójt gminy Przywidz w czasie pierwszego spotkania partnerów projektu. 

Trzy obszary energetyczne
W Przywidzu wyodrębniono trzy obszary do testowania tzw. demonstratorów na terenach wiejskich. Urządzenia będą zlokalizowane w trzech strefach: hali sportowej, nowej oczyszczalni ścieków oraz w przedszkolu i domach części mieszkańców przyłączonych do jednego transformatora energetycznego. Monitorowane będą instalacje fotowoltaiczne. W gminie Przywidz jest ich obecnie 260. W domach mieszkańców, w urzędach oraz budynkach gminnych sprawdzane będą parametry prądu. W wybranych lokalizacjach zainstalowane zostaną magazyny energii umożliwiające zwiększenie bezpośredniej konsumpcji energii z instalacji fotowoltaicznych oraz zapewnienie ciągłości zasilania w przypadku przerw w dostawach energii. 
To nie wszystko, planuje się bowiem również podłączenie w szkole pomp ciepła. W ramach projektu powstaną co najmniej trzy stacje ładowania. Gminie zostanie przekazany również samochód elektryczny do testów. Przetestowany zostanie m.in. model wykorzystania pojazdów z napędem elektrycznym w zastępstwie autobusu z silnikiem diesla do dowożenia dzieci do szkoły, a także technologia vehicle to grid, polegająca na wykorzystaniu pojazdów elektrycznych jako magazynów energii.

Gminna wspólnota energetyczna
Energia to nie tylko prąd elektryczny. Projekt zakłada integrację różnych nośników energii, takich jak ciepło oraz energia elektryczna w ramach spójnego systemu. Opomiarowane zostaną również instalacje ogrzewania i dostarczania ciepłej wody użytkowej. Projekt ma bowiem na celu opracowanie rozwiązań pozwalających na bilansowanie wytwarzanej energii z popytem, w czym pomogą zainstalowane w ramach projektu magazyny energii. 
„Przyszłość rynku energii – to aktywny klient” – przekonywał Sławomir Noske, kierownik Biura Projektów i Innowacji w Energa-Operator, który w czasie prezentacji pokazywał jak dzięki odpowiedniemu opomiarowaniu użytkownicy sieci znajdującej się na terenie wspólnoty energetycznej będą mogli bardziej świadomie i aktywnie włączyć się w funkcjonowanie systemu energetycznego. Uwzględniając potrzeby Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD) poziom pobieranej energii, regulować będzie mogła również cała wspólnota energetyczna. 
W efekcie w gminie Przywidz powstanie wspólnota energetyczna. Do jej dyspozycji będą liczniki AMI, pozwalające na inteligentne opomiarowanie. Przedsiębiorcom przedstawione zostaną nowe modele biznesowe. Testowane będą nowe usługi zwiększenia elastyczność działania sieci. Ale co najważniejsze: realizacja projektu przyczyni się do zwiększenia świadomości w zakresie OZE i użytkowania systemów energetycznych. 

Marek Grzybowski

Projekt SERENE finansowany jest ze środków programu ramowego Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont 2020" na podstawie umowy o udzielenie dotacji nr 957682. Wszelkie działania komunikacyjne lub rezultaty powstałe w ramach tego projektu odzwierciedlają wyłącznie poglądy Konsorcjum, a CINEA i Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji w nich zawartych. 

Od lewej: prof. Jan Kiciński, dyrektor IMP PAN, Teresa Jakubowska – zastępca prezesa Zarządu WFOŚiGW w Gdańsku, Marek Zimakowski, wójt Przywidza, Wiesław Jasiński – wiceprezes ENERGA-OPERATOR SA, Tomasz Lesiewicz – prezes ENSPRION Sp. z o.o.