Nie jesteś sama

Gdańskie soroptymistki dla ofiar przemocy

Akcja #orangetheworld

Od 25 listopada do 10 grudnia jak co roku trwa akcja pomarańczowego aktywizmu – Orange the World: Stop Przemocy Wobec Kobiet. W tym czasie organizacje pozarządowe na całym świecie, wśród nich gdańskie soroptymistki, zwracają uwagę na problem przemocy fizycznej, psychicznej, ekonomicznej. Klamra dat nie jest przypadkowa – 25 listopada to Międzynarodowy Dzień Walki z Przemocą ze Względu na Płeć, a 10 grudnia jest Międzynarodowym Dniem Praw Człowieka.

Przez szesnaście jesiennych dni soroptymistki rozświetlają świat na pomarańczowo i przypominają o problemie. Zobacz, posłuchaj, rozejrzyj się, zainteresuj, czy obok ciebie ktoś właśnie doświadcza przemocy, czy możesz pomóc? – pytają.

W mediach społecznościowych publikują teksty pokazujące ofiary i sprawców, organizują panele antyprzemocowe, w przestrzeni miast iluminują budynki, noszą pomarańczowe akcenty garderoby. Tymi działaniami chcą okazać wsparcie ofiarom, by przemoc stała się piętnowana przez otoczenie i niewygodna dla sprawców. Kolor pomarańczowy ma być symbolem słońca, promieniem jaśniejszej przyszłości dla kobiet cierpiących za zamkniętymi drzwiami.

Działania gdańskich soroptymistek uwrażliwiły w tym roku Gdańsk i lokalne media na akcję OTW. Udało się pozyskać patronat honorowy pani Prezydent Aleksandry Dulkiewicz: pomarańczowo zaświecił most obok Galerii Bałtyckiej, a pasażerowie PKM mogli przez dwa tygodnie czytać na ekranach pociągów ulotkę kampanii. Na telebimie Ergo ARENA zawisł plakat akcji z charakterystyczną pomarańczową grafiką. Lokalne media także nie zostały obojętne: portal Trójmiasto.pl zamieścił informację i baner Orange, w Radio Gdańsk mogliśmy wysłuchać wywiadu z prezydentką Klubu Marią Banaszak.

Orange the World to jednak nie tylko podświetlanie budynków i plakatowanie miejsc publicznych. To przede wszystkim edukacja i pomoc ofiarom. Nie trzeba przypominać, jak wyjątkowy jest 2020, a w swej wyjątkowości niezmiernie dla wszystkich trudny. Jest także trudny dla ofiar przemocy domowej, zamkniętych w przymusowej izolacji ze sprawcą, ograniczonych w kontaktach przyjacielskich i rodzinnych. W czasie wiosennego lockdownu Samorząd Województwa Pomorskiego ogłosił nabór wniosków na grant pomocowy dla organizacji samorządowych – tak zwany Mały Grant COVID-19. Gdańskim soroptymistkom udało się pozyskać finansowanie projektu idealnie wplecionego w ideę Pomarańczowego Aktywizmu. Projekt polegał na zorganizowaniu wsparcia psychologicznego i porad prawnych dla kobiet dotkniętych przemocą domową w obliczu izolacji lub kwarantanny. Nie tylko polskie badania pokazują, że zjawisko przemocy zostało wzmożone przez przymusową izolację ze sprawcą podczas akcji #zostanwdomu.

 „W kwietniu, kiedy wszyscy siedzieli zamknięci w domach, a nasze spotkania ograniczały się do spotkań online, zaczęłyśmy w Klubie szukać możliwych form działania w tych nietypowych warunkach. Aby zgromadzić środki na projekty pomocowe, które są trzonem działań soroptymistycznych, zwyczajowo organizujemy wydarzenia charytatywne, sprzedajemy cegiełki. Od lat możemy liczyć na hojność sympatyków Klubu, naszych przyjaciół i darczyńców. Zrealizowałyśmy w tej formule kilkadziesiąt projektów. Lockdown praktycznie zatrzymał naszą aktywność. Samorządowy Mały Grant COVID-19 był po prostu jak dar – zobaczyłyśmy w tym szansę wsparcia dla kobiet, które są wykluczone, do których trudno dotrzeć.

Restrykcje mające na celu ochronę zdrowia publicznego w związku z pandemią COVID-19 mają katastrofalny wpływ na sytuację kobiet doświadczających przemocy i ich dzieci. Od ponad trzech tygodni ofiary przemocy są zamknięte ze swoimi oprawcami, co grozi eskalacją przemocy, pogłębia izolację społeczną jej ofiar, a w wielu wypadkach prowadzi także do nieodwracalnego zerwania więzi rodzinnych, również między rodzicami i dziećmi. Przebywanie ze sobą pod jednym dachem przez 24 godziny na dobę, związany z tym stres i napięcia oraz pogarszająca się sytuacja finansowa wielu rodzin wyzwalają agresję i przemoc, również w tych rodzinach, które dotąd były od niej wolne.” – alarmowało na profilu FB Centrum Praw Kobiet w kwietniu 2020. „Ten tekst był dla nas jak zapalnik, nie miałyśmy wątpliwości, ze to będzie świetny temat, konkretna pomoc” – opowiada Magdalena Szkarłat-Meszczyńska, soroptymistka i współautorka projektu.

Ze środków pozyskanych od Samorządu Województwa w październiku i listopadzie w Pomorskim Centrum Bliźniemu Monar Markot, Dom Samotnej Matki w Gdańsku gdański Klub SI zorganizował cykl spotkań i warsztatów. Koordynacji działań podjęły się dwie soroptymistki: Magdalena Szkarłat-Meszczyńska i Ewa Tomicka. Spotkanie przerodziło się w konkretną pomoc.

„Do realizacji zaprosiłyśmy dwie osoby: psycholog Katarzynę Kotkowską oraz radczynię prawną Izabelę Duczyńską, związaną z Centrum Praw Kobiet. Z pomocy skorzystało jedenaście pań z Domu Samotnej Matki, pomiędzy 20. a 32. rokiem życia. Pomoc prawna i psychologiczna są kluczowe w procesie wychodzenia z relacji przemocowych, większość mieszkanek Domu nie miała do tej pory szansy z takiej formy wsparcia skorzystać. Sukces projektu przeszedł nasze oczekiwania.

„Dla większości uczestniczek zaskakujące było odkrycie przemocy ekonomicznej i seksualnej ze strony partnerów, której doświadczały. W niektórych momentach szokującym wydało się odkrycie, iż seks nie oznacza miłości i często niewiele ma wspólnego z wyrazem miłości. Czasami służy mężczyźnie w celu zdominowania kobiety czy podporządkowania. Nazwanie tych zjawisk przyniosło ulgę kobietom, zbudowało w nich niezgodę na doświadczanie takich zachowań oraz gotowość do przedsięwzięcia prawnych i psychologicznych kroków w ochronie własnego zdrowia i zdrowia swoich dzieci” – napisała w finalnym sprawozdaniu psycholog Katarzyna Kotkowska.

„Jesteśmy wdzięczne Samorządowi Województwa Pomorskiego za pomysł grantów dla organizacji pozarządowych i uznanie, że nasz projekt jest społecznie ważny, wart przeznaczenia na niego środków. Naszym marzeniem jest kontynuować takie porady, rozwinąć działania w mniejszych miejscowościach województwa. Widzimy teraz, jak profesjonalne wsparcie jest potrzebne i jak często bywa zwyczajnie nieosiągalne” – dodaje Magdalena Szkarłat-Meszczyńska.

Nie jesteś sama, mówią gdańskie soroptymistki. Akcja Orange the World trwa tylko szesnaście dni, a przemoc domowa – latami. Nie zostawajmy obojętni.  

Soroptimist International to międzynarodowa organizacja pozarządowa działająca na rzecz kobiet. Soroptymistki ściśle współpracują z Organizacją Narodów Zjednoczonych i Radą Europy, przy których posiadają swoje przedstawicielstwa.

Działania soroptymistek poprawiają jakość życia kobiet i dziewcząt poprzez dostęp do edukacji, podniesienie ich statusu i zapewnienie szans rozwoju. Stowarzyszenie jest globalnym głosem kobiet i dziewcząt, rzecznikiem ich prawa do edukacji i obejmowania stanowisk kierowniczych. Gdański Klub Soroptimist International liczy trzydzieści dwie członkinie. W 2017 Klub otrzymał statuetkę Orły Pomorskie.