Kurs na port V generacji 
Będziemy centrum wymiany handlowej na Bałtyku

Z Łukaszem Greinke, prezesem Zarządu Morskiego Portu Gdańsk o porcie, współpracy z klientami, zarządzaniu, inwestycjach i wyzwaniach, rozmawia Marek Grzybowski z Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego. 

W 2021 r. Zarząd Morskiego Portu Gdańsk po raz pierwszy w historii otrzymał nagrodę ESPO 2021. Wcześniej Zarząd Morskiego Portu Gdańsk SA nagrodzony został złotą statuetką Lidera Polskiego Biznesu 2020. Business Centre Club przyznał Portowi Gdańsk tytuł Firma Dobrze Widziana. To kolejny tytuł kapituły BCC za zaangażowanie społeczne Portu Gdańsk i realizowanie idei odpowiedzialności społecznej biznesu. Prezes Łukasz Greinke w 2020 r. zaliczony został przez redakcje gospodarcze RMF FM, portal Money.pl i 300Gospodarka do grupy osób mających największy wpływ na polską gospodarkę w 2020 r. 

Za Portem Gdańsk kolejny rok rekordowych obrotów. W terminalach odnotowano rekordowe obroty zarówno ładunków płynnych, jak i masowych. W DCT Gdańsk zanotowano rekordy przeładunków kontenerów. Jak Pan Prezes w kilku słowach scharakteryzowałby dzisiaj Port Gdańsk?
Port Gdańsk jest dzisiaj pierwszym portem na Bałtyku pod względem przeładunków kontenerów. Jesteśmy pierwszym portem w Polsce i trzecim portem na Bałtyku, biorąc pod uwagę ogólny tonaż przeładunków w terminalach Portu Gdańsk. 
    
Rekordowe przeładunki
Słowa prezesa Greinke świetnie ilustrują liczby. W terminalach działających łącznie w Porcie Gdańsk w 2021 r. przeładowano ogółem 53,2 mln ton towarów. Oznacza to wzrost o 11 proc. w porównaniu do poprzedniego roku, trochę gorszego ze względu na pandemię Covid-19. Pobito natomiast rekord z 2019 r., w którym przeładowano w Gdańsku 52 mln ton. W ostatnim pięcioleciu podaż ładunków wzrosła o około 16 mln ton. 
O rekordowych wynikach portu w 2021 r. zadecydowały przeładunki paliw płynnych. Wzrost o prawie 40 proc. do 18,8 mln ton to efekt bardzo dobrych obrotów terminali Portu Północnego. Przez jego rurociągi przepompowano ponad 5 mln ton więcej ropy i innych ropopochodnych niż w 2020 r. Na ten wynik zapracowały głównie kontrakty Naftoportu, dzięki którym w Gdańsku przeładowano około 18 mln ton ładunków płynnych. Przeładunki zbóż zbliżyły się do 1,6 mln ton. W tej kategorii produktów zanotowano wzrost o 7,6 proc.
Również drobnica skonteneryzowana wysunęła Gdańsk na czołową pozycję na Bałtyku i wysoką pozycję wśród portów kontenerowych w Europie. Przyrost kontenerów w obrotach i transhipmentach o 10 proc. sprawił, że przeładunki łącznie na obu stanowiskach w terminalu DCT Gdańsk osiągnęły 2,1 mln TEU. W porcie dominowała drobnica skonteneryzowana. Łącznie drobnicy nieskonteneryzowanej i tej w kontenerach przeładowano ogółem 23,3 mln ton, osiągając wzrost 5,5 proc. w stosunku do 2021 r. 

Port Gdańsk chwali rosnącymi przeładunkami i rosnącą pozycją w rankingach europejskich i na Bałtyku. Ambicje Zarządu Morskiego Portu Gdańsk SA nie ograniczają się jednak do rosnącego wolumenu przeładowanych towarów.
W Porcie działamy tak, by łączyć interesy wszystkich naszych klientów. Lubię posługiwać się takim porównaniem, które najlepiej odzwierciedli istotę naszej działalności, która wspiera współpracę między działającymi na terenie portu operatorami. Jeśli jeden z partnerów ma drewno, drugi gwoździe, trzeci ma młotek, to razem zbudujemy drabinę, by po niej wznieść się na wyższy poziom wspólnego biznesu. 

Dziś nie da się uniknąć gorącego tematu jaką jest napaść Rosji na Ukrainę i wpływ wojny na logistykę. Rozmawiamy w czasie, gdy Ukraina walczy z najazdem Rosji. Porty Ukrainy zostały zablokowane. Na Rosję nałożone został sankcje. Wstrzymano dostawy niektórych towarów, również w kontenerach. Wstrzymano odbiór rosyjskiej ropy i gazu. W łańcuchach dostaw nastąpiły zawirowania. Jak Port Gdańsk odczuwa tę sytuację? 
W Porcie Gdańsk nastąpiły zakłócenia w dostawach kontenerów do Rosji i Białorusi. Część z nich składowana jest na placach terminali kontenerowych. Jesteśmy przygotowani na nową sytuację i w najbliższej przyszłości staniemy się oknem importowym węglowodorów. Przez nasze terminale dociera węgiel energetyczny. Cześć węgla koksującego importowana jest przez Gdańsk przez naszych południowych sąsiadów. Już dzisiaj widzimy większą podaż w PG Eksploatacja. Średnio miesięcznie na nabrzeżach tej spółki przeładowywano około 250–300 tys. ton, a w marcu zanotowano przeładunki w wysokości 485 tys. ton. 

Największy operator rozwija się
Port Gdański Eksploatacja SA (PGE) to największy operator przeładunkowy działający w Porcie Wewnętrznym. Jest to czwarty pod względem przeładunków operator na terenie zarządzanym przez ZMPG. PGE przeładowuje głównie węgiel i koks, a także drobnicę i drewno, wyroby stalowe i złom, a także ponadgabaryty, maszyny i samochody. W 2019 r. dokerzy PGE przeładowali łącznie 3,2 mln ton ładunków, a w 2020 roku – 3,75 mln ton. Dwa lata temu PGE podpisał kontrakt na zakup żurawia Liebherr LHM 550. Został on zakupiony przy wykorzystaniu środków z Agencji Rozwoju Przemysłu. 
PGE SA prowadzi działalność na ponad 89 ha. W ramach wieloletniej umowy dzierżawy i umów operatorskich z Zarządem Morskiego Portu Gdańsk SA spółka realizuje przeładunki na nabrzeżach wzdłuż Martwej Wisły, po obu jej stronach – Nabrzeżu Wiślanym (12,1 ha), Nabrzeżu Szczecińskim (8,2 ha), nabrzeżach Basenu Górniczego (68,9 ha). W ramach działalności operatorskiej spółka wykonuje zadania na nabrzeżach WOC I i WOC II (14,2 ha), oraz Nabrzeżu Oliwskim (5,9 ha). 
Należy podkreślić, że tereny, na których PGE prowadzi działalność, zostały objęte największym programem inwestycyjnym realizowanym przez ZMPG, a współfinansowanym ze środków unijnych. 

Powróćmy jeszcze do Ukrainy. Dwa lata temu w Odessie między Zarządem Morskiego Portu Gdańsk SA a Administracją Morskich Portów Ukrainy został podpisany list intencyjny dotyczący wzajemnej współpracy z portami ukraińskimi. Dzisiaj współpraca z Odessą nabiera całkiem innego wymiaru niż planowano. ZMPG SA również włączył się w akcję niesienia pomocy dla walczącej Ukrainy. 
Podpisywaliśmy umowę z myślą o współpracy portów. Mieliśmy plany utworzenia korytarza transportowego Gdańsk–Odessa. Jej bazą był podpisany w październiku 2020 r. list intencyjny z Administracją Morskich Portów Ukrainy dotyczący wzajemnej współpracy. Dziś nabrała ona innego wymiaru. Zaangażowaliśmy się w akcje pomocowe dla naszych wschodnich sąsiadów, dla Ukraińców z Odessy. 

Port Gdańsk przeciw wojnie
Zarząd Morskiego Portu Gdańsk zakupił i dostarczył do Odessy sprzęt medyczny, agregaty prądotwórcze, powerbanki, laptopy. Zarząd postanowił również zwolnić z opłaty pasażerskiej Polską Żeglugę Bałtycką SA. Promy tego armatora bez opłat przewożą do Szwecji ukraińskich uchodźców na podstawie okazanych dokumentów. Z Gdańska uchodźcy docierają do Nynashamn pod Sztokholmem. W Szwecji na terminalu promowym trwa zbiórka darów dla Ukrainy prowadzona przez organizację Filippus we współpracy z Polską Żeglugą Bałtycką (Polferries). 
Zarząd Portu podpisał również porozumienie trójstronne z Caritas Archidiecezji Gdańskiej i spółką Kador, która zajmuje się logistyką przemysłową, m.in. produkcją opakowań transportowych. Kador udostępnia Caritasowi swój magazyn, gdzie składowane są paczki z pomocą dla Ukrainy. 

Ostatni okres to czas rozległych inwestycji zapewniających bezpieczeństwo energetyczne i fizyczne użytkowników portu. Na terenie gdańskiego portu wykonane zostały istotne dla klientów inwestycje. Między innymi dokonano rozbudowy systemu elektroenergetycznego w Porcie Gdańsk. 
Zmodernizowano kompleksowo Główny Punkt Zasilania. W GPZ Port Północny wymieniono czterdziestoletnie transformatory mocy, których okres technicznej eksploatacji dobiegał końca. Inwestycja umożliwiła prawie dwukrotne zwiększenie mocy przyłączeniowej stacji GPZ. Istotną częścią naszych inwestycji jest zapewnienie bezpieczeństwa w porcie. Temu służy rozbudowany system wizyjny, ogrodzenie terenów, na których prowadzona jest działalność biznesowa.

Czas inwestycji
W ramach prac remontowych w GPZ Port Północny wykonano modernizację rozdzielni wysokiego napięcia 110 kV, w tym stanowisk transformatorów mocy. Dostarczono i dokonano montażu dwóch nowych transformatorów o mocy 40 MVA. Rozbudowano budynek stacji i rozdzielnicy oraz przeprowadzono modernizację pól zasilających i pomiarowych w zakresie dostosowania do zwiększonej mocy. Na terenie Portu Gdańsk energia elektryczna dostarczana jest do 134 kontrahentów. 
Konsekwentnie prowadzona jest rozbudowa układu kolejowo-drogowego. Dobiegła końca, kluczowa dla rozwoju Portu Wewnętrznego, inwestycja związana z pogłębianiem toru wodnego i modernizacją ponad 5 km nabrzeży.

Dobiegły końca prace związane z modernizacją toru wodnego i rozbudową nabrzeży oraz poprawą warunków żeglugi w Porcie Wewnętrznym w Gdańsku. To jednak nie koniec, bo projektowane są kolejne inwestycje modernizacyjne obejmujące cztery nabrzeża. 
Dzięki modernizacji toru wodnego zwiększyło się dopuszczalne zanurzenie statków wchodzących do Portu Wewnętrznego. W Kanale Portowym mogą być obsługiwane jednostki do 250 m długości, szerokości 35 m i zanurzeniu 10,6 m; natomiast na Kanale Kaszubskim – statki o długości do 190 m, szerokości 25 m i zanurzeniu 9,35 m. Przygotowujemy się do dalszej modernizacji nabrzeży w Porcie Wewnętrznym. Będą to cztery nabrzeża, które zostaną zmodernizowane w ramach projektu „Poprawa dostępu do Portu Gdańsk – modernizacja toru wodnego 2”. 

W ramach tej grupy inwestycji planuje się rozbudowę nabrzeży Portu Wewnętrznego o łącznej długości prawie 2 km. Będzie to Nabrzeże Wiślane i Bytomskie zlokalizowane wzdłuż Kanału Portowego, jak również Nabrzeże Rudowe III i częściowo Węglowe znajdujące się w Basenie Górniczym. Zakończenie procesu oceny projektów przez CINEA przewidywane jest na czerwiec 2022 r. 
Całkowita wartość projektu została oszacowana na około 533 mln zł. Przewiduje się dofinansowanie tych modernizacji ze środków unijnych w wysokości 85 proc. kosztów. Inwestycje modernizacyjne nabrzeży będą prowadzone od połowy 2022 do 2026 roku.
Realizowana jest też inwestycja związana z modernizacją układu drogowo-kolejowego rejonu Nabrzeża Przemysłowego w Porcie Wewnętrznym. Wartość inwestycji to 80 mln złotych. W zakres inwestycji wchodzi m.in. przebudowa układu kolejowego i drogowego pomiędzy Nabrzeżem Przemysłowym a ulicą Ku Ujściu oraz pomiędzy ulicą Chemików a przyczółkiem przeprawy promowej w ciągu ulicy Bosmańskiej przez Kanał Kaszubski. Zmodernizowane zostaną drogi o łącznej długości około 1,6 km. Zostanie położona nawierzchnia z betonu cementowego, w tym wykonane będą też dwa fragmenty nabrzeża. Zmodernizowana zostanie bocznica Chemiki wraz z budową lub przebudową układu torowego na odcinku ok. 6 km.

Port Północny ma silną pozycję jako port przeładunku paliw. Dziś mówi się o konieczności rozwinięcia potencjału przeładunkowego LNG. Na jaki etapie jest koncepcja utworzenia w Gdańsku pływającego terminala LNG? Kiedy możemy spodziewać się uruchomienia FSRU?
Łukasz Greinke: Zarząd podpisał list intencyjny ze spółką Gaz-System i cały czas wspieramy przygotowania do uruchomienia FSRU w Gdańsku, ponieważ ta inwestycja znalazła się na tzw. przyspieszonej ścieżce inwestycyjnej. Gaz-System zapowiada, że pierwsze umowy na regazyfikację zostaną zawarte jeszcze w 2022 r. 

Port Gdańsk zwiększy bezpieczeństwo energetyczne
Oddanie inwestycji do użytkowania jest planowane na 2027 –2028 r. Z oficjalnych informacji wynika, że terminal w Gdańsku ma być przystosowany do regazyfikacji około 6,1 mld m3 gazu rocznie. Przewiduje się, że w terminalu będzie możliwość świadczenia usług przeładunku LNG na mniejsze zbiornikowce oraz możliwość bunkrowania statków.

Na wniosek firm inwestujących w rozwój morskich farm wiatrowych Port Gdańsk wskazano jako port instalacyjny. Co to oznacza dla Zarządu Morskiego Portu Gdańsk? Jakie działania będą podjęte w tym zakresie? Jakie planuje się inwestycje? 
To decyzja sprzed miesiąca, kiedy Rada Ministrów przyjęła uchwałę zmieniającą lokalizację terminalu instalacyjnego dla morskich farm wiatrowych. Wyznaczono Port Zewnętrzny w Gdańsku. Ma on spełniać niezbędne wymagania inwestorów działających w branży morskich farm wiatrowych. W porcie instalacyjnym musi być miejsce na tak duże części jak łopata o długości 115 m czy turbina o wadze 800 t. 
My wychodzimy naprzeciw tym oczekiwaniom, a to może odbyć się wyłącznie w procedurze publicznego wyłonienia. W związku z tym Zarząd Morskiego Portu Gdańsk SA podjął uchwałę co do rozpisania nowego konkursu, mającego na celu wyłonienie dzierżawcy zainteresowanego zalądowieniem obszaru morskiego znajdującego się w granicach administracyjnych Portu. Otrzymaliśmy już pozytywną opinię Rady Nadzorczej i w dniu 8 marca 2022 roku opublikowaliśmy postępowanie konkursowe. Stworzymy warunki do tego, aby terminal instalacyjny mógł powstać w Porcie w Gdańsku.

Rada Ministrów uważa, że lokalizacja terminalu instalacyjnego w Porcie Gdańsk daje gwarancję, iż I faza rozwoju sektora offshore będzie gotowa do 1 czerwca 2025 roku. O zmianę lokalizacji wystąpił pod koniec lutego Minister Aktywów Państwowych. Wniosek uzasadnił uzgodnieniami pomiędzy spółkami odpowiedzialnymi za realizację ponad 60 proc. planowanych w Polsce inwestycji offshore, tj. PGE i PKN Orlen. Pod uwagę wzięto również zdanie Polskiego Funduszu Rozwoju, spółki Skarbu Państwa. 

Bez innowacji nie uda się utrzymać na rynku pozycji konkurencyjnej. Do portów na szeroką skalę wkracza digitalizacja, automatyzacja, sztuczna inteligencja. Praca zdalna wymusiła intensywne wykorzystanie narzędzi informatycznych w zarządzaniu i pracy biurowej oraz obsłudze klientów. W Porcie Gdańsk trwają prace nad wdrożeniem modułu maklerskiego PCS. Jakie będzie zastosowanie tego modułu? 
Moduł maklerski PCS został specjalnie utworzony przez spółkę Polski PCS i jest przeznaczony dla przedstawicieli armatorów. Zawiera między innymi takie funkcjonalności jak: zgłoszenie do dyspozytora, zgłoszenie Pre-Arrival, zgłoszenie ewidencyjne, bazę statków oraz kontrahentów, a także pragmatyczny planer zawinięć. Zastosowanie modułu umożliwia bezpieczną i inteligentną wymianę informacji w zakresie logistyki oraz obsługi statków i towarów. Będzie on wspomagać i koordynować wykorzystanie infrastruktury portowej, podnosząc efektywność obrotu ładunkowego. 

Polski PCS rusza 
Platforma PCS ma docelowo zapewnić wsparcie i ułatwić re-używalność informacji w formie elektronicznej pomiędzy partnerami obrotu portowo-morskiego, agentami morskimi, Głównym Dyspozytorem Portu, firmami świadczącymi usługi pilotażowe i holownicze. ZMPG SA wspólnie z interesariuszami, przy udziale spółki POLSKI PCS, prowadzi prace nad rozbudową systemu PCS o następne funkcjonalności, które będą wspierały procesy związane z obsługą statków i ich ładunków w Porcie Gdańsk. Już można się rejestrować i testować system poprzez stronę Zarządu Morskiego Portu Gdańsk SA. 
Po zakończeniu okresu testowania, planowane jest wprowadzenie obowiązku korzystania z modułu maklerskiego PCS, w celu wypełniania formalności związanych ze zgłoszeniem wejścia statku do Portu Gdańsk lub wyjścia statku z Portu Gdańsk. Zatem udział kontrahentów Portu Gdańsk, w szczególności przedstawicieli armatorów, w aktualnie trwającym testowaniu i opiniowaniu modułu maklerskiego PCS, jest wskazany i konieczny. Prace nad wdrożeniem w Porcie Gdańsk modułu maklerskiego PCS odbywają się w ramach przyjętego przez Radę Ministrów „Programu rozwoju polskich portów morskich do 2030 roku”, oraz wskazanego w tym dokumencie priorytetu – digitalizacji polskich portów morskich. Dodatkowo na potrzeby własne ZMPG SA zamówił w PCS system ZIH – zintegrowany system informacji handlowej, nowy system WOC oraz Dysport. Systemy te mają ułatwić współpracę z naszymi klientami. 

Port Gdańsk po raz pierwszy w historii otrzymał nagrodę ESPO 2021. Za integrację społeczną i pomoc potrzebującym w czasie pandemii. Czym zasłużyła sobie załoga Portu Gdańsk, że otrzymała tak prestiżowe wyróżnienie?
To głównie zasługa naszego Działu Marketingu i Komunikacji, dlatego nagrodę w imieniu Zarządu Morskiego Portu Gdańsk SA odebrali: Piotr Bura, dyrektor Działu Marketingu i Komunikacji i Anna Drozd, rzecznik prasowy. Wspieramy miejscowe kluby piłkarskie jak „Portowiec Gdańsk” i „Torus Wybrzeże”. W okresie wakacyjnym organizujemy Kino Letnie na plaży na Stogach. Dofinansowujemy ciekawe lokalne inicjatywy jak Bibliotekę Społeczną Stowarzyszenia „Przyjazne Pomorze”, która działa na Stogach. Niemal cały rok byliśmy zaangażowani w akcje związane z walką z pandemią. Wspieramy ratowników medycznych z Pomorza, ale swoją pomoc kierujemy również do osób starszych i schorowanych z Nowego Portu i Stogów, zapewniając im często jedyny ciepły posiłek dziennie. Przekazaliśmy pomorskim szpitalom 4 analizatory do diagnostyki zakażeń SARS-CoV-2, środki ochrony osobistej, lodówki turystyczne. Zakupiliśmy też 10 namiotów z pełnym wyposażeniem, które w razie potrzeby mogą służyć za tymczasowe izby przyjęć.

Zarząd Morskiego Portu Gdańsk SA został nagrodzony złotą statuetką Lidera Polskiego Biznesu 2020. Czego mogą oczekiwać klienci Zarządu Morskiego Portu Gdańsk o Lidera Biznesu? 
To dla nas zaszczyt, jako że jury konkursu, oceniając działalność firm, bierze pod uwagę wiele czynników, m.in. parametry finansowe, politykę rozwojową, innowacyjność, działania proekologiczne i politykę socjalną. W ostatnim czasie firmy aplikujące o ten tytuł miały jeszcze jedną płaszczyznę, z którą musiały się zmierzyć – pandemię Covid-19. Business Centre Club przyznaje tytuł Lidera Polskiego Biznesu już 30 lat. W konkursie uczestniczą członkowie BCC, niezależnie od profilu produkcji firmy, świadczonych usług czy struktury własności. Zmierzamy do portu V Generacji i ta nagroda potwierdza, że kierunek naszej aktywności sprzyja wszystkim interesantom portu. 

Dziękuję za rozmowę.