Gdańskie spotkanie Sieci Miast Schronienia ICORN

Nagroda dla Europejskich Poetek Wolności 

Na spotkanie Sieci Miast Schronienia ICORN do Gdańska przyjechało w czerwcu 2022 ponad 250 uczestników z 35 krajów, by rozmawiać o wolności słowa, międzynarodowej solidarności, sztuce i demokracji oraz ochronie i promocji zagrożonych pisarzy i artystów.
ICORN jest organizacją skupiającą 75 miast i regionów ze świata, które oferują bezpieczne schronienie prześladowanym twórcom, bronią wartości demokratycznych i działają na rzecz międzynarodowej solidarności. 30 sierpnia 2017 r. prezydent Paweł Adamowicz włączył Gdańsk do sieci ICORN. I mówił wówczas: „Moje stanowisko w kwestii pomocy ludziom z obszarów ogarniętych wojną i politycznymi prześladowaniami jest jasne. Gdańsk to miasto solidarności nie tylko w idei, ale przede wszystkim w rzeczywistych działaniach. Dlatego zaproszenie Gdańska do włączenia się do sieci ICORN, wystosowane przez pana Helge Lunde, przyjąłem z radością”. 

Gość specjalny ICORN były prezydent RP Lech Wałęsa w trakcie międzynarodowego spotkania analizował obecną sytuacje i zastanawiał się nad przyszłością solidarności ludzkiej. Odbyła się również ważna debata z udziałem burmistrzów siedmiu europejskich miast. Zastanawiano się, jak miasta mogą działać na rzecz ochrony i rozwoju liberalnej demokracji, pluralizmu, otwartości, a także różnorodności kulturowej w czasie wojny.

W trakcie gdańskiego spotkania ogłoszono też start II edycji Nagrody im. Pawła Adamowicza. „Jest to wyróżnienie za odwagę i doskonałość w krzewieniu wolności, solidarności i równości” – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. „Wierzę, że prezydentowi Pawłowi Adamowicz zależałoby, abyśmy przełożyli emocje, które wywołała jego śmierć, na konsekwentne, codzienne działanie. Od tegorocznej edycji sekretariat nagrody będzie w Gdańsku. 
W trakcie trwania Walnego Zgromadzenia ICORN odbywał się również Gdański Festiwal Europejski Poeta Wolności, który od 14 lat umożliwia polskiej publiczności spotkania z niezwykłymi twórcami. W trakcie festiwalu wręczana jest Nagroda Literacka Miasta Gdańska – Europejski Poeta Wolności. Ideą główną konkursu jest łączenie i przybliżanie wspólnot, języków, a także literackich wizji świata.

Do tegorocznej edycji nagrody Europejski Poeta Wolności zgłoszono dwudziestu autorów. Ostatecznie do finału wybrano teksty pięciu autorów Werdykt jury, które obradowało w składzie: Krzysztof Czyżewski (przewodniczący), Anna Czekanowicz, Paweł Huelle, Zbigniew Mikołejko, Stanisław Rosiek, Anda Rottenberg, Beata Stasińska i Olga Tokarczuk, uznano za bezprecedensowy, ponieważ równorzędnie uhonorowano dwie poetki: za odwagę w budowaniu poezją nowej wizji europejskiej wspólnoty. Europejskimi Poetkami Wolności 2022 zostały Marianna Kijanowska, ukraińska autorka za tom wierszy „Babi Jar. Na głosy” i Luljeta Lleshanaku, poetka pochodząca z Albanii doceniona za zbiór „Woda i węgiel”. Wyróżniona została także dwójka tłumacze: Adam Pomorski i Dorota Horodyska.
„Jak tu czytać poezję, gdy już 108 dni trwa wojna w Ukrainie? Właśnie… czytać! Nawet jeśli boli, jątrzy rany i stawia niewygodne pytania, zaraz przyniesie ukojenie, oswoi lęki, da nadzieję” – mówiła podczas uroczystej gali w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim Aleksandra Dudkiewicz. „Dziękujemy Wam, poetki, poeci, tłumacze i tłumaczki za zaproszenie do Waszego świata. Dziękujemy za słowa, które w tych trudnych czasach przywracają miarę rzeczy. Dumni jesteśmy, że możemy odkrywać i promować Waszą twórczość. Gdańsk sam siebie opisał jako miasto wolności i solidarności. To nas łączy. Wy mówicie nam o wolności i o bolesnym jej braku. O wolność całej Europy walczą teraz bohatersko Ukrainki i Ukraińcy. A my chcemy nieść solidarność, pielęgnować pamięć, strzec wartości i odmieniać zły los, bo »Trwanie« – jak pisze Luljeta Lleshanaku »jest obowiązkiem, nie wyborem«”. 

Marianna Kijanowska z Ukrainy wydała do tej pory 12 tomów poezji. Ostatni, „Babi Jar. Na głosy”, przyniósł autorce Nagrodę im. Tarasa Szewczenki. Babi Jar to miejsca męczeństwa tysięcy Żydów kijowskich rozstrzelanych w 1942 roku przez SS we współpracy z ukraińskimi kolaborantami. 

Luljeta Lleshanaku z Albanii jest poetką, autorką 8 tomików wierszy, a także dziennikarką, tłumaczką. Jej twórczość publikowana była w Austrii, Chorwacji, Francji, Hiszpanii, Polsce, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Włoszech. 

Fot. Jerzy Pinkas

Fot. G. Mehring

Laureatki wraz z tłumaczami, prezydent Aleksandra Dulkiewicz i Anda Rottenberg.. Fot. Jerzy Pinkas Fot