Felieton dr Zbigniewa Canowieckiego
Kierunki rozwojowe województwa pomorskiego
Województwo pomorskie ma opracowaną i przyjętą strategię rozwoju regionu, będącą dokumentem bardzo obszernym i szczegółowym, opisującym priorytety we wszystkich dziedzinach naszego życia. Dlatego też przedstawiciele władz, nauki i gospodarki, którzy spotkali się w Sali Senatu Politechniki Gdańskiej, dokonali trudnego wyboru siedmiu kluczowych celów warunkujących przyszłość regionu w ramach zrównoważonego rozwoju województwa pomorskiego. Powstały dokument ma być podstawą do promocji wskazanych wyzwań rozwojowych wśród mieszkańców regionu oraz wspomóc władze samorządowe w zabiegach na rzecz wsparcia decyzyjnego i finansowego rządu w ich realizacji.
Omawiając cztery cele gospodarcze, podkreślano, że Pomorze i Gdańsk, które od zawsze były centralnymi punktami szlaków komunikacyjnych i transportowych w Polsce, pełnią obecnie kluczową rolę jako hub logistyczny dla całego kraju. W obecnej sytuacji geopolitycznej i rosnącego zagrożenia konfliktem ze Wschodu znaczenie tej funkcji nabiera dodatkowego wymiaru. Ponadto Pomorze, wobec postępującej zmiany geografii energetycznej kraju, stoi przed historyczną szansą zajęcia pozycji krajowego lidera zielonej transformacji energetycznej. Silnymi atutami naszego województwa są także rozwijający się przemysł okrętowy, szczególnie w zakresie budowy wysokozaawansowanych technologicznie jednostek pływających, oraz rozwój nowych technologii w obszarze techniki kwantowej i sztucznej inteligencji. Jednocześnie jednak musi następować dalszy wzrost atrakcyjności regionu dla mieszkańców i inwestorów, co wskazują kolejne trzy pozagospodarcze cele rozwojowe. Kluczowym elementem są wysokiej jakości funkcje metropolitalne, inwestycje w kulturę oraz budowa silnego ośrodka naukowego na miarę naszych możliwości i oczekiwań.
Organizatorzy tych spotkań określili w każdym obszarze tematycznym zakres niezbędnych działań wymagających wsparcia władz centralnych. I tak:
1. Pomorski hub energetyczny – lider zielonej transformacji energetycznej
W perspektywie kilkunastu lat Pomorze stanie się kluczowym źródłem zielonej, nieemisyjnej energii dla Polski (farmy wiatrowe, małe elektrownie wodne, elektrownia jądrowa). Wsparciem byłoby stworzenie na bazie Energa SA. Krajowego Centrum Kompetencyjnego dla energetyki poprzez przeniesienie z PKN Orlen do Energii SA aktywów energetycznych i obrotu gazem oraz powołanie w Gdańsku Bałtyckiego Funduszu Transformacji Energetycznej.
2. Morski hub logistyczny – zwiększenie dostępności i zdolności przeładunkowych portów
W celu zapewnienia konkurencyjności portów morskich o znaczeniu strategicznym dla Polski i UE niezbędna jest realizacja budowy portu zewnętrznego w Gdyni, Drogi Czerwonej i Via Maris oraz przyspieszenie prac modernizacyjnych linii kolejowych wraz z budową mostu przez Martwą Wisłę. Ponadto należałoby dostosować porty do obsługi instalacyjnej i serwisowej farm wiatrowych.
3. Stocznie produkujące statki dla offshoru i transportu Oil & Gas
Trójmiejskie stocznie produkcyjne (m.in. CRIST, Remontowa) posiadające odpowiednie kompetencje, umiejętności, zasoby ludzkie, know how, wymagany standing finansowy oraz niezbędne zdolności produkcyjne powinny rozpocząć realizację programu budowy polskiej floty statków do budowy i serwisowania farm wiatrowych oraz przewozu paliw płynnych i gazu.
4. Pomorskie Centrum Kompetencji Kwantowych i Sztucznej Inteligencji
Pomorskie posiada Centrum Kompetencji STOS PG z superkomputerem Kraken, Międzynarodowe Centrum Teorii i Technologii Kwantowych UG, renomowane naukowe zespoły badawcze specjalizujące się w sztucznej inteligencji i jej zastosowaniach, liczne ośrodki badawczo-rozwojowe kluczowych korporacji międzynarodowych (np. Intel, Amazon) oraz największy w Polsce klaster teleinformatyczny. Niezbędny jest tylko zakup komputera kwantowego, który uzupełni moce badawcze komputera Kraken i pracować będzie jako infrastruktura badawcza uczelni pomorskich.
5. Federalizacja uczelni należących do Związku im. Daniela Fahrenheita
Wyzwaniem dla Pomorza jest stworzenie silnego ośrodka akademickiego w Gdańsku poprzez wykorzystanie zasobów i możliwości wszystkich trzech wiodących uczelni (GUMed, PG, UG). Federalizacja tych uczelni umożliwi sprawne prowadzenie wspólnej polityki oraz rozszerzanie współpracy międzynarodowej na rzecz podnoszenia jakości badań naukowych, prac rozwojowych i kształcenia. W związku z tym rektorzy Uczelni Fahrenheita postulują niezbędne zmiany w prawie.
6. Powołanie metropolii w województwie pomorskim
Powołanie metropolii umożliwi koordynację i wspólną realizację zadań wykraczających poza możliwości jednego miasta czy gminy oraz zdynamizuje rozwój nie tylko obszaru metropolitalnego, ale całego regionu. Jednak w świetle nieudanego eksperymentu Śląsko-Zagłębiowskiej Metropolii musi obecnie nastąpić ustalenie przez rząd zasad powoływania i funkcjonowania obszarów metropolitalnych w Polsce.
7. Budowa nowej siedziby Opery Bałtyckiej
Opera Bałtycka wykorzystuje w swojej działalności artystycznej obiekt wybudowany w 1915 roku z przeznaczeniem na ujeżdżalnię koni i z czasem zamieniony na salę sportowo-widowiskową. Konieczność budowy nowej siedziby wynika z obecnego katastrofalnego stanu technicznego i funkcjonalnego budynku. Budowa centrum muzyczno-operowego na gdańskich terenach postoczniowych z zachowaniem tradycji i historii miejsca byłaby spełnieniem marzeń wielu pokoleń i byłaby świadectwem pozycji Gdańska i Pomorza.
