Badania GFKM

Liderzy rozczarowani reakcją pracowników na zmiany i pełni obaw o rosnące koszty? Jaki obraz zmian na rynku pracy przedstawia nam badanie przeprowadzone przez GFKM?

Rozczarowanie roku liderów – sposób reagowania pracowników na zmiany. Wyzwanie roku – wzrost kosztów. Mimo to dla większości zarządzających (53%) miniony rok, z punktu widzenia ich własnych osiągnięć jako liderów, był równie dobry jak poprzedni, a dla 39% nawet lepszy – wskazuje „Badanie Liderów. Horyzont 2024 – od refleksji do działania” Gdańskiej Fundacji Kształcenia Menedżerów. Ze swoich osiągnięć najbardziej zadowoleni są dyrektorzy (42%) oraz właściciele i zarządzający (40%). Znacząco mniejszy (33%) jest odsetek usatysfakcjonowanych kierowników. 

Rok 2023 jako gorszy niż rok 2022 oceniło 8% badanych – przy czym wśród niezadowolonych 27% to top menedżment, a tylko 3% kierownicy i 7% dyrektorzy. Biorąc pod uwagę płeć, zaledwie 5% liderek wobec 12% liderów stwierdziło, że rok 2023 był gorszy od poprzedniego.

Jak w kontekście roli lidera/-ki, jednym słowem można by podsumować 2023 rok? „W podsumowaniu roku 2023 w kontekście pracy liderów i liderek na uwagę zasłu¬gują obszary, które zmieniły się na przestrzeni ostatnich dwóch lat. Po pierw¬sze, coraz więcej liderów przyznaje, że miniony rok był lepszy niż poprzedni (39% w 2023 vs. 30% w 2022). Po drugie sporo zmieniło się w obszarze rozczarowań liderów. W 2022 roku były to głównie odejścia pracowników i postawy klientów (po 18%). Natomiast w roku 2023 w czołówce rozczarowań znalazły się: podejście pracowników do zmian oraz ich obniżona moty¬wacja, a także brak innowacyjności wewnątrz firmy” – komentuje Dominik Pieczewski, ekspert Gdańskiej Fundacji Kształcenia Menedżerów, odpowiedzialny za badanie.

Rozczarowani reakcją na zmiany i niską motywacją pracowników
Według badań GFKM największymi rozczarowaniami roku 2023 dla liderów były: sposób reagowania pracowników na zmiany (29%) oraz ich niska motywacja (20%), a po stronie organizacji – brak innowacyjności (14%), a także nieadekwatne reakcje na zmiany w otoczeniu zewnętrznym (10%). 

Na sposób reakcji pracowników na zmiany rzadziej narzekały liderki (20%) niż liderzy (36%). Kobiety za to częściej były rozczarowane poziomem innowacyjności w organizacji (18%) – tylko 9% mężczyzn wskazało ten element jako rozczarowujący. 
W kategorii rozczarowania roku 2023 perspektywa zarządzających jest inna niż dyrektorów i kierowników. Największe różnice widać w ocenie postaw kontrahentów i klientów, które znalazły się na końcu listy z 5% wskazań. Najbardziej zawiedzone postawami kontrahentów i klientów są zarządy – 27%, podczas gdy niezadowolenie w tym zakresie wskazał zaledwie 1% dyrektorów i 4% kierowników.

„Szczegółowe analizy pokazały, że liderzy z największych przedsiębiorstw częściej widzieli problem w obniżonej motywacji pracowników, podczas gdy ci ze średnich częściej zauważali spadek własnej motywacji. Badani z małych firm częściej natomiast borykali się z postawą klientów i kontrahentów” – mówi Dominik Pieczewski z GFKM.

Główny problem bez zmian – rosnące koszty działalności
Wyzwaniem dla liderów są wciąż wzrastające koszty działalności – znalazły się na pierwszym miejscu w badaniach GFKM zarówno w 2022, jak i 2023 roku. Wzrost kosztów najdotkliwiej odczuł top menedżment (41% wskazań). Dyrektorów problem ten dotknął w nieco mniejszym zakresie (22% wskazań w tej grupie) – przy czym dał się im we znaki tylko nieznacznie słabiej niż osiąganie postawionych przed nimi celów (23%). Kierownicy trudzili się najbardziej z tymi samymi wyzwaniami co dyrektorzy, jednak odczuli je znacznie dotkliwiej – odpowiednio 30% z nich wskazało koszty, a 31% osiąganie celów. 
Na trzecim miejscu wśród wyzwań, z którymi mierzyli się liderzy w 2023 roku, znalazły się oczekiwania pracowników dotyczące podwyżek wynagrodzeń (14%). Najmocniej odczuli to dyrektorzy (19% wskazań w tej grupie). Presja płacowa była wskazywana częściej w większych firmach niż w małych. Kobiety liderki znacznie częściej (30%) niż mężczyźni (19%) za wyzwanie minionego roku uznały osiąganie celów. Panowie natomiast podkreślali głównie aspekt wzrostu kosztów (31% – mężczyźni, 23% – kobiety).

„W minionym roku liderzy i liderki odczuwali mniejszą presję na utrzymanie pracowników w miejscu pracy, co być może ozna¬cza mniejszą rotację wśród kadry. Zjawisko to znajduje potwierdzenie w branżowych rapor¬tach dotyczących zmniejszającej się w ostatnim roku liczby ogłoszeń o pracę, w szczególno¬ści w finansach, IT, HR oraz marketingu. Wydaje się również, że liderzy mają już za sobą największą falę presji związanej z oczekiwa¬niem wyższych wynagrodzeń przez pracowników, która wywołana została wysoką inflacją. W 2022 roku presja na wynagrodzenia była problemem dla co czwartego lidera – w 2023 roku już tylko 14% liderów wskazywało to jako główne wyzwanie” – komentuje Dominik Pieczewski z GFKM.

Nadzieja w nowych wyzwaniach i zespole
Największe nadzieje w 2024 roku – niezależnie od poziomu stanowiska, sektora czy wielkości firmy – dają liderom nowe wyzwania (80%), własny zespół (78%), rozwój organizacji (55%) i pozycja rynkowa (45%). Co istotne, rozwój organizacji częściej wskazywali szefowie z większych firm (65% w tej grupie) niż ze średnich (53%) i małych (49%). W grupie liderów w dużych podmiotach nadzieją napawa także zaufanie do kierownictwa (25%). Najniższe zaufanie do swoich szefów mają liderzy z najmniejszych firm (10%), którzy wyraźnie rzadziej wymieniali ten aspekt jako napawający nadzieją na rok 2024.

Badania GFKM pokazują, że największym wyzwaniem w 2024 roku będzie dla liderów osiągnięcie stawianych przed nimi celów (31%). Dopiero w drugiej kolejności, dalece mniej istotne – choć nadal ważne – będzie mierzenie się ze wzrostem kosztów działalności (16%), utrzymaniem własnej motywacji (15%) oraz zarządzaniem w zmiennych okolicznościach (12%). Kobiety zdecydowanie częściej (20%) niż mężczyźni (11%) jako wyzwanie wskazywały utrzymanie własnej motywacji, natomiast panowie – zarządzanie w niepewnym otoczeniu i okolicznościach (16% wobec 9% kobiet). 

„Biorąc pod uwagę role i poziom stanowiska, zarządzający znacznie częściej obawiają się zarządzania w czasach VUCA, a kierownicy i dyrektorzy dużo więcej wyzwań upatrują w utrzymaniu własnej motywacji oraz możliwości osiągnięcia celów. W pogłębionych analizach zauważalna była także tendencja do większych obaw o rosnące koszty wśród liderów z sektora usług” – podsumowuje Dominik Pieczewski z GFKM.

***
„Badanie Liderów. Horyzont 2024 – od refleksji do działania” Gdańskiej Fundacji Kształcenia Menedżerów to już trzecie badanie z cyklu „Rok Lidera”. Przeprowadzone zostało w listopadzie i grudniu 2023 roku.
Metodologia: CATI (Computer Assisted Telephone Interview)
Całkowita liczebność próby: N = 400 

Podział próby: 
• kierownicy małych firm (10–49 pracowników), N = 150 
• kierownicy średnich firm (50–249 pracowników), N = 150 
• kierownicy dużych organizacji (250+ pracowników), N = 100