Fot. Uniwersytet Gdański

5 pytań do…

Prof. UG dr hab. Dorota Pyć
kierownik Katedry Prawa Morskiego, przewodnicząca Komisji Prawa Morskiego PAN. 

Morska energetyka wiatrowa, jak każdy dobrze rokujący nowo powstający sektor, jest szansą na rozwój zawodowy w skali indywidualnej, oraz rozwój społeczno-gospodarczy w skali regionu czy też państwa. Potrzebujemy specjalistów z różnych dziedzin, nie tylko kadr technicznych. Dlatego w Uniwersytecie Gdańskim powstały interdyscyplinarne studia podyplomowe Morska Energetyka Wiatrowa. Ich pomysł wziął się z istoty edukacji nowoczesnej i prorozwojowej. 

Pani Profesor, ostatnio wiele mówi się o rozwoju morskich farm wiatrowych w polskiej strefie gospodarczej. Jednocześnie mówimy o zrównoważonym rozwoju stref morskich. Jak pogodzić nowe inwestycje na morskich akwenach z ich zrównoważonym rozwojem? 

Uniwersytet Gdański to nowoczesny, patrzący w przyszłość ośrodek akademicki. W styczniu 2021 r. powołano w UG Centrum Zrównoważonego Rozwoju. W ramach Centrum Zrównoważonego Rozwoju UG powstał program Edukacja na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju. Zamierzeniem tego programu jest kształcenie ukierunkowane na realizację celów zrównoważonego rozwoju przyjętych w Agendzie Narodów Zjednoczonych oraz uruchamianie interdyscyplinarnych tematycznych studiów podyplomowych odpowiadających potrzebom w zakresie uczenia się, aby zdobywać nowe kompetencje przydatne w pracy na istniejących i nowopowstających stanowiskach, w tym w administracji publicznej, ze szczególnym uwzględnieniem administracji samorządowej. 

W gminach nadmorskich wiedza z zakresu morskiej energetyki wiatrowej jest wyjątkowo potrzebna – tak jak budowanie świadomości ekologicznej. Ostatnio w przestrzeni publicznej dużo mówi się o zagrożeniach środowiskowych oraz negatywnych skutkach zmian klimatu. Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju ma na celu kształcenie w zakresie wykorzystania dostępnych i kreowania nowych instrumentów minimalizowania zagrożeń oraz wskazywanie ścieżek budowania odporności na niepożądane zmiany. 

Pani Profesor, jest Pani kierownikiem projektu SEAPLANSPACE – „Instrumenty morskiego planowania przestrzennego na rzecz zrównoważonego zarządzania morzem”, w którym razem z partnerami z Danii, Szwecji, Niemiec i Litwy zajmują się Państwo promowaniem morskiego planowania przestrzennego, czyli MSP w kontekście zatrudnienia i wzmacniania kompetencji osób zainteresowanych MSP. Jak projekt SEAPLANSPACE można wykorzystać w Polsce jako wsparcie dla naszej gospodarki morskiej?

Projekt SEAPLANSPACE realizujemy dzięki współfinansowaniu ze środków Programu Unii Europejskiej Interreg Południowy Bałtyk 2014–2020, we współpracy z partnerami z: Aalborg University, Centre for Regional and Tourism Research, County Administrative Board of Kalmar, EUCC – The Coastal Union Germany, EUCC Baltic Office, Instytutu Morskiego Uniwersytetu Morskiego w Gdyni oraz World Maritime University. Celem projektu jest wzmocnienie kompetencji pracowników administracji, sektora prywatnego, studentów oraz absolwentów uczelni wyższych w zakresie morskiego planowania przestrzennego na rzecz zrównoważonego zarządzania morzem w ścisłej relacji do unijnego obowiązku wdrożenia planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich przez morskie państwa członkowskie Unii Europejskiej w 2021 r., a następnie ich monitoringu i ewaluacji.

Liderem projektu SEAPLANSPACE jest Uniwersytet Gdański: www.seaplanspace.ug.edu.pl Jako silny ośrodek akademicki wykorzystaliśmy w Projekcie SEAPLANSPACE nasz potencjał w zakresie interdyscyplinarnego kształcenia w ramach bałtyckiej współpracy międzynarodowej. Realizację projektu rozpoczęliśmy w 2018 r., a obecnie zmierzamy do jego zakończenia w grudniu 2021 r. Także jest to dobry czas na podsumowanie. Serdecznie zapraszamy na konferencję końcową projektu SEAPLANSPACE. Podczas Konferencji zaprezentowane zostaną najważniejsze osiągnięcia wszystkich partnerów projektu SEAPLANSPACE, oraz wyzwania morskiego planowania przestrzennego (MSP), a także wizja przyszłości zrównoważonego zarządzania morzem w obszarze Południowego Bałtyku. Konferencja odbędzie się w formule hybrydowej. Rejestracji dokonujemy poprzez https://seaplanspace.ug.edu.pl/finalmeeting/.

Jakie są wymierne efekty projektu SEAPLANSPACE?

Jednym z osiągnięć projektu SEAPLANSPACE są webinaria z zakresu morskiego planowania przestrzennego (z napisami w języku angielskim i polskim), dostępne on-line na stronie https://seaplanspace.ug.edu.pl/media/. Jest to kompletny, bezpłatny i certyfikowany 20-godzinny kurs morskiego planowania przestrzennego. Serdecznie zapraszamy. 
W kwietniu 2021 r. przyjęto w Polsce pierwszy plan zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich. To przełomowy moment. Można powiedzieć, że rozpoczęliśmy tym samym naszą przygodę z morskim planowaniem przestrzennym. Z całą pewnością można przyjąć, że potrwa ona kilka dziesięcioleci i na pewno będzie potrzebnych wielu specjalistów, posiadających odpowiednie kompetencje wymagane w pracy związanej z morskim planowaniem przestrzennym. MSP dotyczy każdej działalności, w tym stricte gospodarczej, którą prowadzimy w środowisku morskim i przybrzeżnym, jak na przykład budowa morskich farm wiatrowych. Dla nas na Pomorzu wiedza o MSP jest szczególnie potrzebna i cenna, chociażby ze względu na wartości i cele zrównoważonego rozwoju oraz promowanie zrównoważonego zrządzania Morzem Bałtyckim.

Planujemy na Bałtyku budowanie farm wiatrowych w pobliżu naszych wybrzeży. Stwierdzono jednak braki kadr technicznych, zarówno inżynierów, jak i montażystów, ludzi związanych z produkcją i serwisowanie instalacji. Czy nie jest to zbyt wąskie podejście do zagadnienia? Czy nie potrzeba nam kadr z szeroką wiedzą dotyczącą planowania przestrzennego, procedur administracyjnych, zarządzania ryzykiem działalności gospodarczej, a następnie projektowania i eksploatacji morskich farm wiatrowych? 

To bardzo dobre pytania. Oczywiście potrzebujemy specjalistów z różnych dziedzin, nie tylko kadr technicznych. Morska energetyka wiatrowa jak każdy dobrze rokujący nowopowstający sektor jest szansą na rozwój zawodowy w skali indywidualnej, oraz rozwój społeczno-gospodarczy w skali regionu czy też państwa. Sektor MEW wychodzi naprzeciw wyzwaniom związanym z rozwojem energetyki opartej na tzw. źródłach odnawialnych. Bez wątpienia dekarbonizacja jest dzisiaj prośrodowiskowym trendem cywilizacyjnym w nurcie zrównoważonego rozwoju w istotnym zakresie bazującym na OZE, a to ma przełożenie na wzrost miejsc pracy, również w nowych profilach zawodowych, jak w przypadku MEW. Potrzebni są m.in. specjaliści z branży budowlano-montażowej pracujący w warunkach morskich oraz odpowiednio wykwalifikowany personel zatrudniony na statkach offshorowych zajmujący się instalacjami morskimi, a także specjaliści MEW zatrudnieni w administracji różnych szczebli. 

Inwestycje na morzu i w strefach nadmorskich to nie tylko przedsięwzięcia inżynierskie. To działania interdyscyplinarne o szerokim i długofalowym oddziaływaniu na środowisko. 

Dlatego powstały w Uniwersytecie Gdańskim interdyscyplinarne studia podyplomowe Morska Energetyka Wiatrowa i właśnie prowadzimy rekrutację na nasze uniwersyteckie studia MEW. Ich pomysł wziął się z istoty edukacji nowoczesnej i prorozwojowej – poszukującej dobrych paradygmatów na przyszłość. Od dawna w ujęciu globalnym edukacja jest celem zrównoważonego rozwoju. Utworzenie studiów podyplomowych MEW wynika z potrzeby uczenia się nowych rzeczy. W tym przypadku bezpośrednim impulsem stał się rozwój prawa morskiej energetyki wiatrowej oraz informacje płynące z wielu źródeł o zapotrzebowaniu na kształcenie w zakresie zdobywania czy też rozwijania kompetencji z zakresu MEW. 

Do istotnych korzyści sektora MEW zalicza się powstawanie nowych miejsc pracy. Wykwalifikowani przedstawiciele reprezentujący różne branże, zaangażowani w realizację projektów offshore już dzisiaj współpracują na wielu poziomach z administracją oraz innymi podmiotami, w tym oczywiście konkurencyjnymi. Aby ta współpraca była korzystna i owocna, ale przede wszystkim efektywna, potrzebne są także odpowiednio rozwinięte tzw. kompetencje miękkie. Zdolność do współpracy i współdziałania wymaga wiedzy i umiejętności z zakresu sprawnego działania oraz komunikowania się, a także prawa i zarządzania.

Z doświadczeń wynikających z funkcjonowania sektorów takich, jak energetyka jądrowa czy też żegluga morska, wynika, że to właśnie m.in. zaangażowanie pracowników, ich odpowiednie kompetencje oraz opanowanie sztuki dobrej komunikacji pozwalają osiągnąć cele rozwojowe i ograniczyć ryzyko. Korzystanie z tych doświadczeń może się okazać niezwykle cenne dla całego sektora MEW. 

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał: Marek Grzybowski