25-lecie Samorządu Województwa Pomorskiego

6 czerwca w Polskiej Filharmonii Bałtyckiej im. Fryderyka Chopina w Gdańsku zostały zainaugurowane obchody 25-lecia Samorządu Województwa Pomorskiego. 

W uroczystościach rocznicowych wzięli udział członkowie Zarządu Województwa Pomorskiego na czele z marszałkiem Mieczysławem Strukiem, radni obecnej i minionych kadencji Sejmiku Województwa Pomorskiego, parlamentarzyści i samorządowcy z całego Pomorza oraz kierownicy wszystkich instytucji, których organem założycielskim jest samorząd województwa pomorskiego. 

Niezmiennie zwróceni „Twarzą ku przyszłości”
Dokładnie 25 lat temu, 5 czerwca 1998 r. Sejm przyjął ustawy, które zmieniły podział terytorialny naszego kraju. Po kilku latach dyskusji, sporów i przetargów politycznych przeprowadzona została kompleksowa reforma, ustanawiająca m.in. 16 samorządnych regionów, w tym województwo pomorskie w obecnym kształcie. „Od prawie 25 lat tworzymy i staramy się rozwijać wspólnotę mieszkańców naszego województwa. Troska o jak najlepszą pozycję Pomorskiego w Polsce i Europie to szczególne zadanie nie tylko dla elit regionalnych: politycznych, gospodarczych czy kulturalnych, ale dla wszystkich Pomorzan. Naszym obowiązkiem jest dalsze pomnażanie zasobności naszej nadmorskiej małej ojczyzny. Oblicze regionu w przyszłych dekadach zależy od naszych pomysłów, konsekwencji, zaradności i umiejętności współpracy” – mówił marszałek Mieczysław Struk. „Minęło już 25 lat od powołania samorządu województwa. Sztafeta pokoleń biegnie dalej, więc jak pisał Lech Bądkowski, patron pomorskiej samorządności i patron sali obrad naszego Sejmiku, powinniśmy być niezmiennie zwróceni »Twarzą ku przyszłości«.”

„Nic nie jest dane raz na zawsze…”
Grzegorz Grzelak, były przewodniczący Sejmiku Samorządowego Województwa Gdańskiego i Sejmiku Województwa Pomorskiego, a obecnie jego wiceprzewodniczący, przypomniał, na jakich zasadach zbudowany został samorząd terytorialny w Polsce. 

„Samorząd stał się niezbędnym elementem demokratycznego państwa prawnego, a jego istnienie w tej formie jest zasadą ustrojową państwa polskiego. Po 25 latach musimy jednak wrócić do pewnych podstawowych pojęć, m.in. do zasady subsydiarności, o której mówi Europejska Karta Samorządu Terytorialnego. Ta zasada jest jak diament wśród innych zasad towarzyszących rozwojowi naszych samorządów. Polega na tym, że obywatele rządzą się swoimi sprawami w granicach prawa, a państwo podejmuje tylko te działania, których sami obywatele wykonać nie potrafią lub nie mogą” – zaznaczył Grzegorz Grzelak. W takim rozumieniu samorząd regionalny to ważny element decentralizacji systemu zarządzania państwem. Niestety, w ostatnich latach pojawiło się w naszym kraju zjawisko zwane recentralizacją. Dotyczy ono m.in. ograniczania kompetencji samorządów, ograniczania ich dochodów własnych (w szczególności miast i gmin), a także zastępowania ubytków w dochodach samorządów przy pomocy rządowych funduszy celowych. „Można więc powiedzieć, że nic nie jest dane raz na zawsze…” – podsumował Grzegorz Grzelak.

Współcześni Pomorzanie. Jacy jesteśmy?
Inauguracji obchodów 25-lecia samorządu województwa pomorskiego towarzyszył okolicznościowy wykład prof. Cezarego Obracht-Prondzyńskiego zatytułowany „Współcześni Pomorzanie – tożsamość, postawy, przekonania (o sobie i innych)”, przygotowany w oparciu o badania socjologiczne przeprowadzone w ostatnim czasie wśród mieszkańców regionu. Co z nich wynika? „Przede wszystkim bardzo wysoki stopień identyfikacji z Pomorzem. Kiedy przypomnimy sobie, że nasz region złożony jest z wielu społeczności, wielu różnych nowych kultur, które stworzyły się po 1945 r., to fakt, że wszędzie na Pomorzu jest tak silna identyfikacja, stanowi w jakiejś mierze sukces 25 lat samorządu województwa” – stwierdził prof. Cezary Obracht-Prondzyński. „Dodatkowo, aż 78 proc. osób twierdzi, że są dumni z tego, że są mieszkańcami Pomorza. Jest to bardzo wysoki wskaźnik. Generalnie jesteśmy zadowoleni z jakości życia w tym województwie oraz przekonani, że u nas po prostu żyje się lepiej niż w innych regionach kraju. Dla mieszkańców Pomorza najważniejszymi wartościami jest wszystko to, co jest związane z rodziną, zdrowiem i uczciwym życiem. Liczy się też samorządność, rozumiana nie tylko jako sprzeciwianie się centralizmowi, ale również jako wiara we własne możliwości, sprawczość działania i poczucie udziału w decydowaniu o losach naszych małych ojczyzn. Chciałbym, żeby to zapadło głęboko w pamięć wszystkim samorządowcom. Musicie zapomnieć o byciu tylko sprawnymi menedżerami. Dla ludzi ważniejsze są konsultacje, dialog i rozmowa niż najszybsze podejmowanie decyzji. Jeśli nie będziecie rozmawiali, nie będziecie traktowali mieszkańców w sensie podmiotowym, to ten technokratyzm zabije demokrację, nie tylko w wymiarze lokalnym” – przestrzegał prof. Cezary Obracht-Prondzyński.

Honorowe wyróżnienie dla Jerzego Grzywacza
Ważnym punktem uroczystości rocznicowych było wręczenie Jerzemu Grzywaczowi najwyższego odznaczenia w naszym samorządzie regionalnym, czyli Honorowego Wyróżnienia za Zasługi dla Województwa Pomorskiego. Uchwałę o jego przyznaniu Sejmik podjął jednomyślnie – ponad wszelkimi podziałami.
Jerzy Grzywacz urodził się w 1929 r. w Grudziądzu. W czasie okupacji należał do Szarych Szeregów i walczył w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie ukończył fizykę na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu i tam też obronił doktorat. Aż do emerytury był kierownikiem Zakładu Fizyki Ogólnej na Uniwersytecie Gdańskim. W grudniu 1970 r. uczestniczył w protestach robotników na ulicach Gdańska. Od września 1980 r. był członkiem władz „Solidarności” na Uniwersytecie Gdańskim. Po wprowadzeniu stanu wojennego aktywnie działał w konspiracji. W 1984 r. objął stanowisko prodziekana Wydziału Matematyczno-Fizyczno-Chemicznego UG, z którego po roku został zdjęty z przyczyn politycznych. W 1989 r. uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu. Był współtwórcą Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w Sopocie i z jego listy został w 1990 r. radnym, a także przewodniczącym Rady Miasta Sopotu.
W latach 1998–2002, czyli w pierwszej kadencji Sejmiku Województwa Pomorskiego, Jerzy Grzywacz był radnym z listy Akcji Wyborczej Solidarność. Otwierał pierwsze posiedzenie Sejmiku, pełniąc funkcję radnego seniora, a następnie kierował Komisją Współpracy Zagranicznej i Międzyregionalnej. Szczególnie zaangażował się w nawiązanie współpracy pomiędzy województwem pomorskim a Środkową Frankonią w Niemczech. Jest ona kontynuowana do dziś i wiele gmin pomorskich współpracuje z samorządami Środkowej Frankonii.
„Jestem wdzięczny sejmikowi pomorskiemu za to wyróżnienie, bo dwunastoletnia działalność w samorządzie była dla mnie ważną rzeczą” – podkreślił Jerzy Grzywacz.

Wyróżnienia z okazji 25-lecia samorządu województwa
Samorządowcom, którzy od wielu lat sprawują swoją funkcję i cieszą się zaufaniem mieszkańców Pomorza, wręczono wyróżnienia z okazji 25-lecia Samorządu Województwa Pomorskiego.

Statuetki Gryfa Pomorskiego odebrali wójtowie: Tadeusz Kobiela z Sierakowic (wójt od 1990 r.), Jerzy Lewi-Kiedrowski z Tuchomia (wójt od 1990 r.), Zbigniew Walczak z Gniewina (wójt od 1990 r.), Jarosław Wejer z Luzina (wójt od 1992 r.), Roman Brunke z Karsina (wójt od 1994 r.), Leszek Kuliński z Kobylnicy (wójt od 1998 r.), Andrzej Wyrzykowski z Przodkowa (wójt od 1998 r.) oraz Tadeusz Puszkarczuk z Pucka (wicewójt gminy wiejskiej od 1994 r., wójt od 2000 r.), burmistrzowie: Andrzej Krzysztofiak z Kwidzyna (burmistrz od 1998 r.) oraz Leszek Tabor ze Sztumu (burmistrz od 1998 r.), prezydent Gdyni Wojciech Szczurek (prezydent od 1998 r.), a także starosta człuchowski Aleksander Gappa (starosta od 1998 r.).
Gryfa Pomorskiego otrzymali również byli szefowie samorządu województwa: Jan Zarębski – marszałek województwa pomorskiego w latach 1998–2002, Jan Kozłowski – marszałek w latach 2002–2010 oraz Grzegorz Grzelak – przewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego w latach 2000–2002.
Na zakończenie uroczystości uczestnicy wysłuchali koncertu orkiestry symfonicznej Polskiej Filharmonii Bałtyckiej wraz z solistą – skrzypkiem wirtuozem Konstantym Andrzejem Kulką.