Uproszczenie rozliczeń
Pomimo iż nowelizacja przepisów podatkowych w przyszłym roku dotyczy głównie przedsiębiorców, w nowym brzmieniu ustawy pojawią się zapisy ułatwiające rozliczenia osobom fizycznym. Jednym z nich jest uchylenie w ustawie o PIT przepisu warunkującego uprawnienie do preferencyjnego opodatkowania rozliczenia dochodów małżonków i osób samotnie wychowujących dzieci od terminowego złożenia zeznania podatkowego. Wprowadzono również korzystne zmiany dla osób sprzedających odziedziczone nieruchomości przed upływem 5 lat od dnia dziedziczenia.
Zgodnie z przyjętą zmianą w przypadku zbycia nieruchomości lub określonych praw majątkowych nabytych w drodze spadku, 5-letni okres liczony będzie od daty nabycia przez spadkodawcę.
Ponadto w przypadku zbycia odziedziczonej nieruchomości, spadkobierca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wydatków poniesionych przez spadkodawcę na nabycie takiej nieruchomości. Wydłużono z 2 do 3 lat okres, w jakim można skorzystać z tzw. ulgi mieszkaniowej. Potwierdzono również, że podatnicy mogą posługiwać się kopiami certyfikatów rezydencji do celów związanych z poborem i odprowadzeniem podatku w imieniu zagranicznych podmiotów, co od samego początku wydawało się oczywiste, jednak budziło sporo kontrowersji. Ułatwienie w rozliczeniach przewidziano także dla osób opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z tytułu najmu i dzierżawy nieruchomości prywatnych. Od 1 stycznia 2019 r. o sposobie opodatkowania przychodów z najmu prywatnego (według skali podatkowej lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych) podatnik zdecyduje, dokonując pierwszej wpłaty na podatek dochodowy.
Obniżenie stawek
Od stycznia 2017 r. tzw. mali podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych oraz podmioty rozpoczynające działalność gospodarczą mogą korzystać z obniżonej 15% stawki CIT. Od 2019 r. zastąpi ją nowa 9% stawka podatku. Warunki do skorzystania z obniżonej stawki pozostają niezmienne: nie mogą z niej korzystać spółki, których obroty przekraczają 1,2 mln euro oraz takie, które powstały w ramach przekształcenia, np. jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z o.o. Nowa stawka obowiązywać będzie tylko podatników podatku CIT i tylko do przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych. Kolejnym nowym rozwiązaniem jest możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów hipotetycznych kosztów pozyskania kapitału zewnętrznego, w przypadku gdy źródłem finansowania spółki są pożyczki udzielane przez wspólników. Proponowane przepisy mają na celu promowanie działań zmierzających do tworzenia w spółkach kapitałów samofinansowania, powstałych z zysku zatrzymanego oraz z dopłat wnoszonych przez wspólników.
Na wzór krajów Europy Zachodniej ustawodawca zdecydował się wprowadzić korzystne rozwiązanie podatkowe dla przedsiębiorców, którzy uzyskują dochody z komercjalizacji praw własności intelektualnej wytworzonych w ramach prac badawczo-rozwojowych, tzw. Innovation Box. Przyjęta preferencja polega na opodatkowaniu pięcioprocentową stawką podatkową dochodów uzyskiwanych przez podatnika z praw własności intelektualnej, których podatnik jest właścicielem, współwłaścicielem, użytkownikiem lub posiada prawa do korzystania z nich na podstawie umowy licencyjnej i które są chronione przez m.in. patent, dodatkowe prawo ochronne na wzór użytkowy czy prawo z rejestracji wzoru przemysłowego. Warunkiem koniecznym dla skorzystania z projektowanej preferencji jest wymóg prowadzenia przez podatnika działalności badawczo-rozwojowej bezpośrednio związanej ze sprzedawanym prawem. Przedsiębiorca, który będzie chciał skorzystać z projektowanej preferencji, będzie zobowiązany prowadzić szczegółową ewidencję rachunkową ponoszonych kosztów prac badawczo-rozwojowych związanych z osiąganymi dochodami z praw IP powstałymi w wyniku przeprowadzenia tych prac. Biorąc pod uwagę powyższy wymóg formalny, wybór niższej stawki będzie prawem a nie obowiązkiem podatnika.
Samochody osobowe używane do celów prywatnych
Podobnie jak w VAT do celów podatku dochodowego wprowadzono limity rozliczania kosztów ponoszonych na nabycie i utrzymanie samochodów, które są wykorzystywane jednocześnie do celów prywatnych i do celów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Podatnik, który wykorzystuje w swojej działalności gospodarczej samochód będący jego własnością, ale niestanowiący majątku jego przedsiębiorstwa, będzie mógł rozliczyć jedynie 20% wydatków i składek ponoszonych z tytułu kosztów używania tego samochodu. Z kolei przedsiębiorca wykorzystujący swój samochód firmowy do celów prywatnych rozliczy 75% kosztów poniesionych na paliwo, wydatki eksploatacyjne i składki. Podmiotom, które samochody firmowe wykorzystują wyłącznie do działalności gospodarczej i udokumentują ten fakt stosowną ewidencją, nadal będzie przysługiwało prawo rozliczenia w kosztach wszystkich wydatków ponoszonych na nabycie i utrzymanie pojazdów. 75% limit nie dotyczy opłat ponoszonych w związku z zawartą umową leasingową, ale jedynie w części odnoszącej się do kosztu finansowania.
Ponadto podwyższono z 20 000 euro do 150 000 zł kwotę limitu wartości samochodu osobowego, do której możliwe jest pełne odliczanie odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia samochodu osobowego. Na takim samym poziomie wprowadzono limit zaliczania do kosztów uzyskania przychodów opłat z tytuły używania samochodu osobowego na podstawie umowy leasingu, najmu, dzierżawy itp. W ten sposób ujednolicono zasady rozliczania kosztów niezależnie od tytułu, na podstawie którego przedsiębiorca korzysta z samochodu.
Opodatkowanie kryptowalut
Dynamicznie rozwijający się rynek walut cyfrowych i ich ogromna popularność zmusiły ustawodawcę do wprowadzenia w ustawach podatkowych przepisów dotyczących opodatkowania kryptowalut. Przede wszystkim do ustaw wprowadzona została definicja walut wirtualnych zaczerpnięta z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Przychody z obrotu walutami wirtualnymi kwalifikowane będą odpowiednio do przychodów z kapitałów pieniężnych (art. 17 ustawy PIT) lub zysków kapitałowych (art. 7b ustawy CIT). Dla przychodów z tego tytułu określone zostaną szczególne zasady opodatkowania. Przychody te nie będą łączone z innymi przychodami z kapitałów pieniężnych (zysków kapitałowych). Kwalifikacja do źródła przychodów – kapitały pieniężne dokonana zostanie nawet wtedy, gdy podatnik będzie osiągał przychody z obrotu walutami wirtualnymi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
W konsekwencji przyjęcia powyższych zasad, poniesiona strata z obrotu walutami wirtualnymi, nie będzie mogła być odliczona od innych dochodów podatnika, np. ze sprzedaży akcji czy też z prowadzonej działalności gospodarczej. Do przychodów zaliczane będą przychody ze sprzedaży walut wirtualnych na giełdzie, w kantorze oraz na wolnym rynku, czyli przychody z wymiany waluty wirtualnej na prawny środek płatniczy. Na równi ze sprzedażą walut wirtualnych traktowana będzie zapłata takimi walutami za towar lub usługę. Wszystkie koszty, jakie podatnik poniesie w danym roku podatkowym, będzie obowiązany wykazać w zeznaniu rocznym, niezależnie od tego, czy w tym samym roku uzyska przychód, czy też nie. W zakresie rozliczeń obowiązywać będzie zasada samoobliczenia podatku. Ponadto nie będzie konieczności wpłacania zaliczek na podatek w trakcie roku.
Ceny transferowe
W ustawach o PIT i CIT przeredagowano przepisy dotyczące sporządzania dokumentacji cen transferowych poprzez utworzenie nowych dostosowanych do tej tematyki rozdziałów. Przede wszystkim wprowadzono do ustawy definicje legalne w celu uniknięcia potencjalnych sporów interpretacyjnych, np. pojęcie transakcji. Podniesiono progi dokumentacyjne, po przekroczeniu których powstaje obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych z 2 do 10 mln euro. Zmianie ulega też sam mechanizm określenia progów, który będzie dużo łatwiejszy w stosowaniu. Wydłużono terminy na złożenie oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych oraz złożenie informacji o cenach transferowych z 3 do 9 miesięcy dla dokumentacji lokalnej oraz do 12 miesięcy dla dokumentacji grupowej. Wprowadzono również możliwość wykorzystywania dokumentacji grupowej sporządzonej przez inny podmiot z grupy. Zmianie ulegną również elementy lokalnej i grupowej dokumentacji cen transferowych, tak aby odzwierciedlały one wymogi wynikające z wytycznych OECD. Zastąpiono obowiązek składania przez podatników sprawozdań CIT/TP lub PIT/TP prostszym raportowaniem cen transferowych w formie elektronicznej (TP-R).
Wprowadzenie exit tax
Istotą przepisów o exit tax jest opodatkowanie nierealizowanych jeszcze zysków kapitałowych w związku z przeniesieniem do innego państwa aktywów lub ze zmianą rezydencji podatkowej. Konkretyzacja zdarzeń, z którymi wiązać się będzie konieczność wykazania niezrealizowanych zysków, jest zawarta w Dyrektywie ATAD. Chodzi o przypadki utraty przez Polskę prawa do opodatkowania dochodów, które zostały faktycznie wypracowane w okresie, w którym dany podatnik podlegał polskiej jurysdykcji podatkowej. W przypadku osób fizycznych przewiduje się wprowadzenie progu kwotowego w wysokości 4 mln zł dla wartości aktywów objętych podatkiem od niezrealizowanych zysków.
Podatników podatku PIT obowiązywać mają 2 stawki – 3% i 19% podstawy opodatkowania. W przypadku podatników CIT stawka podatku wynosić ma 19% podstawy opodatkowania.
Planowane zmiany na etapie konsultacji społecznych, jak i po ich uchwaleniu wywołały sporo emocji. Największe wątpliwości budzi wprowadzenie nowej daniny w postaci exit tax, czyli rozwiązania nieznanego jeszcze w polskim systemie podatkowym. Z nowościami z zasady jest tak, że w teorii wyglądają znacznie gorzej niż w praktyce. Jak to będzie w tym przypadku? Czas pokaże. Biorąc pod uwagę obecny azymut aktywności administracji podatkowej, na ocenę stosowania tych przepisów przez organy przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać. Przynajmniej do czasu zapoznania się urzędników z wprowadzonymi zmianami.
Zuzanna Umińska
Doradca podatkowy
Grupa Profit Plus SA
www.prawopluspodatki.pl