Pomorze wykorzystało swoją szansę

Dzięki unijnemu wsparciu przeżywamy najlepszy od 400 lat okres rozwoju gospodarczego. O tym, jak zmieniło się Pomorze w ostatnich latach, rozmawiamy z marszałkiem województwa pomorskiego Mieczysławem Strukiem.

W tym roku mija 15 lat od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Jak zmieniło się przez ten czas Pomorze?

Wstąpienie do Wspólnoty Europejskiej było wydarzeniem przełomowym. W ciągu ostatnich kilkunastu lat staliśmy się jednym z najlepiej rozwijających się regionów nie tylko w Polsce, ale też w Europie. Coraz lepszy standard życia Pomorzan przekłada się na jeden z najwyższych przyrostów demograficznych w kraju, a rosnąca w siłę gospodarka i nowe inwestycje skutkują rekordowo niskim w historii regionu poziomem bezrobocia. Dzięki unijnemu wsparciu Pomorze przeżywa najlepszy od 400 lat okres rozwoju gospodarczego. Dochody w naszych gospodarstwach domowych wzrosły blisko dwukrotnie, mamy bardzo dobrą sytuację na rynku pracy, a dysproporcje między powiatami szybko maleją. Sytuacja na Pomorzu sprzyja też biznesowi i rozwojowi kluczowych dla rozwoju regionu branż gospodarki. Jesteśmy regionem bardzo przedsiębiorczym i kreatywnym, a środki unijne dały nam przysłowiowy wiatr w żagle. Bez nich pozostalibyśmy daleko w tyle, na peryferiach Europy.

Wiele osób zdaje się nie pamiętać, jak żyło się przed wejściem do Unii.

Do dobrych rzeczy przyzwyczajamy się bardzo szybko. Nie szukamy w pamięci obrazów, by przypomnieć sobie, jak było dawniej. Choćby kilka lat temu, przed rozpoczęciem procesu rewitalizacji miast Pomorza, przed powstaniem nowoczesnych węzłów integracyjnych, rozbudową pomorskich szpitali, przebudową dróg wojewódzkich i modernizacją linii kolejowych. Wiele efektów unijnego wsparcia stało się tłem dla naszej codzienności. Mam na myśli np. zmodernizowane chodniki, dworce i perony, place zabaw przyjazne dzieciom szkoły, wsparcie dla małych przedsiębiorców i bezrobotnych. Dzięki Wspólnocie mogliśmy wyrównać nasze szanse, ponieważ zainwestowaliśmy w edukację, służbę zdrowia, projekty integracji społecznej. Ślady takich działań są widoczne w każdej, nawet najmniejszej miejscowości – z unijnych dofinansowań skorzystali zarówno mieszkańcy metropolii, jak i miasteczek i wsi.

Jakie inwestycje nie powstałyby, gdyby nie przystąpienie Polski do Unii?

Skala wielu inwestycji przewyższa możliwości budżetowe nie tylko samorządu, ale też rządu. Pomorze jest znacznie lepiej skomunikowane z resztą kraju, m.in. dzięki drodze ekspresowej S7 łączącej Trójmiasto ze stolicą. Realizowaliśmy też wiele projektów, dzięki którym możliwa była modernizacja kolei. Trudno wyobrazić sobie, że mogłaby nie powstać Pomorska Kolej Metropolitalna, której liczba pasażerów dynamicznie wzrasta. Ubiegły rok zamknęliśmy z liczbą 4 mln pasażerów! Nie zapominajmy o inwestycjach w porcie lotniczym, jak np. budowa nowego terminala pasażerskiego, co przełożyło się na rozbudowę oferty lotów. Dziś nasze lotnisko jest pod względem liczby obsłużonych pasażerów w ścisłej czołówce portów lotniczych w Polsce.

Komisja Europejska chwali Pomorze jako jeden z najlepszych regionów Europy pod względem wdrażania unijnych funduszy.

Realizujemy obecnie największy w historii naszego regionu program inwestycyjny. Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2014–2020 to 1632 projekty o łącznej wartości prawie 9,7 mld zł. To inwestycje w edukację, służbę zdrowia, infrastrukturę, rewitalizację, ale też projekty dotyczące integracji społecznej czy wsparcia rynku pracy. Inwestujemy m.in. w transport, czyli budowę węzłów przesiadkowych wraz z drogami dojazdowymi i ścieżkami dla rowerów. Do 2023 r. przebudujemy aż 34 takie węzły, zmodernizujemy też ponad 145 kilometrów dróg wojewódzkich. Kolejnym kierunkiem jest rewitalizacja miast. Dotacje na ten cel otrzymało 26 z nich, m.in.: Gdańsk, Gdynia, Kartuzy, Wejherowo, Malbork, Gniew, Miastko, Kwidzyn, Słupsk. Wykorzystują je na zwiększanie aktywności społecznej i gospodarczej mieszkańców zdegradowanych obszarów miejskich, w tym poprzez poprawę służącej im infrastruktury. Dodatkowo mamy do rozdysponowania 95 mln zł w formie pożyczek rewitalizacyjnych. Można je wykorzystywać jako uzupełnienie – przeznaczone są na infrastrukturę komercyjną, która musi mieć również wyraźny efekt społeczny.

Ile wynosi dotychczasowe wsparcie?

W okresie przedakcesyjnym województwo uzyskało 670 mln zł. Wstąpienie Polski do Wspólnoty Europejskiej oznaczało rekordowy napływ środków rozwojowych do województwa. Pomorscy beneficjenci w okresie 2004–2006 pozyskali blisko 5,2 mld zł, a w perspektywie 2007–2013 ponad 21,1 mld zł. Z kolei w ramach obecnej unijnej perspektywy finansowej dotychczas uzyskaliśmy 14,9 mld zł dofinansowania, a okres programowania jeszcze się przecież nie skończył. To łącznie prawie 42 mld zł! Dzięki tym ogromnym sumom udało się zrealizować ponad 32 tysiące projektów w różnorodnych obszarach tematycznych – począwszy od dużych inwestycji transportowych, portowych i środowiskowych, poprzez wsparcie rozwoju przedsiębiorczości, energetyki, kultury czy zdrowia, a kończąc na równie ważnych projektach społecznych oraz rolnych i rybackich.

W które projekty zainwestowano najwięcej?

Inwestujemy przede wszystkim w projekty, którą zwiększają nasz potencjał ekonomiczny, gospodarczy, infrastrukturalny i dają szansę na długotrwałe efekty. Za taki projekt należy uznać system wsparcia inwestorów pod marką Invest in Pomerania, który zapewnia szerokie wsparcie podczas procesu inwestycyjnego, a także opiekę proinwestycyjną. Budujemy regionalny system finansowania przedsięwzięć rozwojowych oparty o szerokie zastosowanie instrumentów zwrotnych w ramach Polityki Spójności UE oraz Pomorski Fundusz Rozwoju. Rozwój regionu nie jest możliwy bez mobilności, stąd też duże inwestycje kolejowe i drogowe. Kładziemy nacisk na edukację, rozwój miast, turystykę, zdrowie i środowisko. Realizowane przez nas projekty są dowodem na to, że chcemy rozwijać Pomorze wszechstronnie oraz strategicznie. Zależy nam, by realizowane inwestycje przyniosły efekty i wzrost gospodarczy w przyszłych dekadach.

W których kierunkach powinien rozwijać się nasz region? Co jest największym wyzwaniem na najbliższe lata?

Zależy nam na zwiększeniu innowacyjności i konkurencyjności pomorskich przedsiębiorstw. Przeprowadziliśmy już proces wyłaniania tzw. Inteligentnych Specjalizacji Pomorza, to znaczy wskazania obszarów rozwoju technologicznego, które stanowią nasz główny atut. Ich wsparcie da naszemu województwu silny impuls rozwojowy. Wciąż jednak w niedostateczny sposób przełożyło się to na np. poziom eksportu. Dużym wyzwaniem będą skutki starzenia się społeczeństwa. Wpłynie to zarówno na kwestie edukacyjne i rynku pracy, jak i świadczenie usług zdrowotnych czy społecznych. W tym kontekście Pomorze musi zmierzyć się także z kwestią świadomej polityki migracyjnej. Podjęliśmy już pierwsze kroki w tym kierunku. Wspieramy samorządy terytorialne w wypracowywaniu lokalnych planów działania w tym zakresie. Musimy również być świadomi wyzwania, jakim jest zmiana klimatu.

Obecnie obserwuje się bardzo dynamiczne zmiany w przyrodzie, więc musimy być przygotowani na możliwość występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz zmiany, jakie mogą one spowodować w naszej gospodarce.